Posts
 | yangonchronicle 2011- (1) |
၂၃.၁၁.၂ဝ၁၁
ဘာသာျပန္သတင္းမ်ား အပိုင္း (၁)
- ျမန္မာမီဒီယာအတြက္ ေျပာင္းလဲလာေသာ ခံယူခ်က္မ်ား
(11 Nov 2011 ရက္စြဲပါ Thailand outlook မွ Dan Waiter ေရးသားေသာ Perception shift M Myanmar media ကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
- ျမန္မာႏိုင္ငံ အေပၚ သတိထားလ်က္
(22 November 2011 ရက္စြဲပါ The Diplomat မွ Joshua Kurlantzick ေရးသားေသာ Being Cautious on Burma ကုိ ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
****************************************************************
ျမန္မာမီဒီယာအတြက္ ေျပာင္းလဲလာေသာ ခံယူခ်က္မ်ား
(11 Nov 2011 ရက္စြဲပါ Thailand outlook မွ Dan Waiter ေရးသားေသာ Perception shift M Myanmar media ကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
(ေရးသားသူ Dan Waiter သည္ ခ်င္းမိုင္အေျခစိုက္ အလြတ္သတင္းစာဆရာျဖစ္ပါသည္)
လြန္ခဲ့ေသာ ေလးႏွစ္က ျဖစ္သည္။ ျပည္ပေရာက္ မီဒီယာတစ္ခုျဖစ္သည့္ ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ(DVB) မွ ဗီဒီယိုသတင္းေထာက္တစ္ဦးသည္ ျမန္မာစစ္သားတစ္ဦးက ဂ်ပန္သတင္းေထာက္ Kenji Nagai အား မသတ္မီ ေျမႀကီးသို႕ တြန္းလွဲေနသည္ကို ဗီဒီယို႐ုိုက္ယူႏိုင္ခဲ့သည္။
အဆိုပါ ဗီဒီယိုမွာ ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကာလတြင္ DVB မွ႐ိုက္ကူးခဲ့ေသာ ဗီဒီယိုမ်ားမွ တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ကမၻာတစ္ဝွမ္း ထုတ္လႊင့္ျပသႏိုင္ခဲ့သည္။
ထိုသို႔ ျပသျခင္းသည္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ ေသြးထြက္သံယိုႏွိပ္စက္မႈမ်ားႏွင့္ အစိုးရ လက္လွမ္းမမွီေသာေနရာမွ အစိုးရကို ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ေသာ လြတ္လပ္ေသာ မီဒီယာတစ္ခုလိုအပ္ပံုကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေျပာျပႏိုင္ခဲ့သည္။
ယေန႔အခ်ိန္တြင္ေတာ့ လူသိမ်ားေသာ DVB၊ ဧရာဝတီႏွင့္ မဇၥိ်မ မွ အစျပဳ၍ တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနေသာ ေအဂ်င္စီမ်ား သည္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈဆိုင္ရာ အခက္အခဲမ်ားကို ျပင္းထန္စြာ ၾကံဳေတြ႕ေနရသည္။ DVB တြင္ ေဒၚလာသံုးသိန္း အလြဲသံုးစားျပဳမႈသည္ DVB ၏ သိကၡာကို က်ဆင္းေစၿပီး ယင္းေၾကာင့္ ၎၏ လ်ိဴ႕ဝွက္ဗီဒီယို သတင္းေထာက္အမ်ားစု ထြက္ခြာသြားခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အဖြဲ႕၏လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အေရးပါ သူမ်ား မရွိေတာ့ေပ။
ထို႔အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္မ်ား အံ့ၾသဖြယ္ လ်င္ျမန္စြာတိုးတက္လာျခင္းကလည္း ျပည္ပေရာက္မီဒီယာမ်ား၏ အနာဂါတ္ကို ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ခုျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမွ ျပသဦးမည္ေလာ။ ျပသဦးမည္ဆိုလွ်င္လည္း မည္သူျပ မည္နည္း။
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ မတ္လ (၃၀)ရက္ေန႔ ၎၏ အဖြင့္မိန္႔ခြန္းတြင္မီဒီယာမ်ား၏ က႑ကို စတုတၳမ႑ိဳင္အျဖစ္ ေလးစားရန္ေျပာၾကားခဲ့ရာ၊ ယခင္က ေျပာခဲ့ဘူးျခင္းမရွိေပ။ ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားက ယံုၾကည္မႈမရွိ၍ မသိလိုက္ မသိဖာသာေနခဲ့မိၾကသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေပာာင္းသစ္ ကမၻာေပၚတြင္ ကန္႔သတ္မႈ အမ်ားဆံုး၊ ဆင္ဆာအမ်ားဆံုးရွိေသာ မီဒီယာဝန္းက်င္ရွိေသာႏိုင္ငံတြင္ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဦးသိန္းစိန္က ထိုသို႔ေျပာေသာ္လည္း ထိုအခ်ိန္တြင္ သတင္းေထာက္ (၂၅)ဦးခန္႔မွာ အက်ဥ္းေထာင္ထဲတြင္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ စစ္အစိုးရသည္ ျပည္တြင္း အသံလႊင့္မီဒီယာမ်ားတြင္ စစ္တပ္ဝါဒျဖန္႔အစီအစဥ္မ်ား ထံုမႊမ္းထားၿပီး လံုးဝထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္။ ဦးသိန္းစိန္၏ စကားလံုးမ်ားသည္ ေလသာ ျဖစ္သည္ပာု သက္ေသျပရန္ မျဖစႏိုင္ေသးေပ။ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ထြက္ေပၚလာၿပီး ျမန္ဆန္ေသာ ေျပာင္းလဲမႈႏႈန္းကို ေဝဖန္သံုးသပ္သူအမ်ားစုကပင္ အံ့ၾသၾကရသည္။ ျမန္မာအစိုးရ၏ ရယ္စရာေကာင္းေသာ သတင္းစာမီဒီယာမ်ားတြင္ “မိုးလံုးျပည့္ မုသာဝါဒမ်ားျဖင့္ တိုင္းျပည္ကိုဖ်က္ဆီးေနသည္” ပာူေသာ ေဆာင္ပုဒ္မ်ားျဖင့္ BBC ၊ VOAႏွင့္ RFA တို႕ကို တိုက္ခိုက္ေနမႈမ်ားအား ရပ္ဆိုင္းခဲ့သည္။DVB ႏွင့္ ဧရာဝတီ ဝက္ဆိုဒ္မ်ားကို ယခင္ကပိတ္ထားခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ ဖြင့္ေပးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ၁%ကသာ အင္တာနက္အသံုးျပဳႏိုင္ဆဲျဖစ္သည္။
ေနျပည္ေတာ္တြင္ လႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးမ်ား ေဖာ္ျပႏိုင္ရန္ ႏိုင္ငံျခားႏွင့္ ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္မ်ားကို ကန္႔သတ္မႈမ်ားျဖင့္ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ အစိုးရတာဝန္ရွိသူမ်ားလည္း ယခင္က မည္သူ႕ကိုမွ် ေျဖၾကားခြင့္မရွိေသာ္လည္း ၿပီးခဲ့သည့္လမ်ားအတြင္း မီဒီယာမ်ားႏွင့္ ပိုမိုေတြ႕ဆံုလာသည္။ ေအာက္တို ဘာလလယ္က အလုပ္သမားဒုဝန္ႀကီး ဦးျမင့္သိန္းသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူမ်ားကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ DVB သတင္းေထာက္ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးခဲ့သည္။ ယခုတစ္ႀကိမ္သည္ ဝန္ႀကီးတစ္ဦးအေနျဖင့္ အစိုးရကဆန္႔က်င္ေသာ မီဒီယာတစ္ခုႏွင့္ ေတြ႕ဆံုျခင္းသည္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ျဖစ္သည္။
အေရးအႀကီးဆံုးတစ္ခုမွာ အစိုးရ၏ စာေပစိစစ္ေရးႏွင့္ မွတ္ပံုတင္ဌာနမွ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျဖစ္သည္။ ဇြန္လက အစိုးရသည္ အားကစား၊ ေဖ်ာ္ေျဖ ေရး၊ နည္းပညာ၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ကေလးစာေပမ်ားကို စာေပစိစစ္ေရးသုိ႔ မတင္ပဲ ထုတ္ေဝခြင့္ျပဳေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။
စာေပစိစစ္ေရးသည္ အပတ္စဥ္ လစဥ္ ထုတ္ေနေသာ စာေစာင္(၃၅၀) ခန္႔အား တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ကိုင္တြယ္ျခင္းမရွိေတာ့ပဲ ယခင္က ျဖတ္ ေတာက္ခဲ့ေသာ ျပည္ပေရာက္မီဒီယာအယ္ဒီတာမ်ား၊ အတိုက္အခံမ်ား၊ လူ႕အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးမ်ားကို ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ပံုမ်ားကိုလည္း ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
“ဆင္ဆာ ေလွ်ာ့ေပးလာတာေတြပာာ အေရးပါလွၿပီး၊ ဒီေလာကထဲကလူေတြ ထင္ထားတာထက္ကို ပိုျမန္ဆန္ေနပါတယ္” ပာု အမည္မေဖာ္လိုသူ ရန္ကုန္ အေျခစိုက္ အယ္ဒီတာတစ္ဦးက Asia Times Online ကို အီးေမးလ္ျဖင့္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ “သတင္းေထာက္ေတြပာာ အစိုးရနဲ႕ပုဂၢလိကက႑ကို ေဝဖန္ဖို႔နဲ႔ ျပည္သူေတြရဲ႕ ေဝဖန္ခ်က္ေတြကိုးကားေဖာ္ျပဖို႔ က႑က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ရလာပါၿပီ။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားကိစၥလို အရင္က ထိလို႔မရတဲ့ ကိစၥေတြ ေဖာ္ျပခြင့္ရလာပါတယ္။ အစိုးရအေပၚလည္း ဘာလုပ္ေပးပါ။ ညာလုပ္ေပးပါ စသည္ျဖင့္ ေတာင္းဆိုခြင့္ရလာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ အေပါင္းလကၡဏာ ေဆာင္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္” ပာု ၎ကေျပာသည္။
ႏိုင္ငံ၏ လူမႈေရးႏွင့္ စီးပြားေရး အေျခအေနမ်ားမွာလည္း ပိုမိုမွ်တလာသည္။ “ျမန္မာျပည္သူေတြ ဘယ္ေလာက္ဆင္းရဲေနၿပီဆိုတာ ေျပာႏိုင္လာၿပီ။ အရင္က ဆင္းရဲလို႔မရဘူး” ပာု DVB ၏ ခ်င္းမိုင္ဗ်ဴ႐ိုအႀကီးအကဲ တိုးေဇာ္လတ္က ေျပာသည္။
ေဝဖန္သံုးသပ္သူေတြအမ်ားစုက ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ႀကိဳဆိုေနၾကခ်ိန္တြင္ အခ်ိဳ႕က ေျပာဆိုရာတြင္ တင္းၾကပ္ေသာ ဆင္ဆာေအာက္တြင္ ဆယ္စု ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနခဲ့ရသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ သတင္းေထာက္အမ်ားစုသည္ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္မႈမရွိျခင္း၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို က်င့္သံုးရာတြင္ အကြ်မ္းတဝင္မရွိျခင္းမ်ား ရွိေၾကာင္း ညႊန္ျပၾကသည္။ “အစိုးရကလည္းေျပာခဲ့ၿပီးၿပီ။ ဆင္ဆာမရွိေတာ့ရင္ သတင္းစာဆရာေတြပာာ ကိုယ္ေရးတာကို ကိုယ္တာဝန္ယူဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ဒီ စာနယ္ဇင္းေလာကထဲမွာ သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးတဲ့ သင္တန္းေတြမရွိပါဘူး” ပာု ၎က ေျပာျပ သည္။
“တစ္ပါးသူကိုႏွိမ္ျခင္း၊ မေကာင္းေရးသားျခင္း၊ တခါတရံ သတင္းရင္းျမစ္ကို ေဖာ္ျပဖို႔ကအစ စာနယ္ဇင္းသေဘာတူညီခ်က္ေတြကို လိုက္နာရမယ္ ဆိုတာ သိတာနည္းပါတယ္” ပာု ၎က ေျပာသည္။
အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ စာနယ္ဇင္းအေတြ႕အၾကံဳရွိ ရန္ကုန္အေျခစိုက္လြတ္လပ္ေသာ သတင္းစာဆရာ ခင္ေမာင္ညိဳက ေျပာၾကားရာတြင္ ယခင္က အယ္ဒီတာမ်ားသည္ အျငင္းပြားဖြယ္ ကိစၥမ်ားကို ဆင္ဆာမ်ားကသာ တာဝန္ယူျဖတ္ေတာက္သည္ပာု လြယ္လြယ္နားလည္ထားၾကသည္ပာု ဆိုသည္။ ယခု အခ်ိန္တြင္မူ အယ္ဒီတာမ်ားကသာ ခက္ခဲေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်ရမည္ျဖစ္ၿပီး ပံုႏွိပ္မႈမ်ားအတြက္ ၎ တို႔တာဝန္ယူရသည္။ “အခုေတာ့ ဖိအားမ်ားတဲ့ အခ်ိန္ေပါ့” ပာု ၎ကေျပာသည္။ “အခုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ သူေ႒းနဲ႔ အစိုးရၾကား ဆက္ဆံေရး၊ မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ လက္နက္ေရာင္းဝယ္ေရးအေၾကာင္း ေတြ ေျပာႏိုင္လာပါၿပီ။ အရင္တစ္ႏွစ္က ဒါမ်ိဳးေရးလို႔မရခဲ့ပါဘူး” ပာု ၎ကပင္ဆိုသည္။
အျခားနယ္ပယ္မ်ားတြင္ တိုးတက္ေနသည့္ နည္းတူ သတင္းစာဝန္းက်င္တြင္လည္း ေျပာင္းလဲမႈမ်ားရွိေနရာ အခ်ိဳ႕ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားက အမွန္တကယ္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ရွိေနၿပီပာု သံုးသပ္ၾကသည္။ ၾသဂုတ္လက ဦးသိန္းစိန္သည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။ ေတြ႕ဆံုအၿပီးတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူမအား ေထာက္ခံသူမ်ားကို ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ားရွိေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္ပာု သတင္းမ်ား တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ေနာက္တစ္လတြင္ ဦးသိန္းစိန္သည္ ျပည္သူလူထု၏ အျမင္အတိုင္း လိုက္ေလ်ာ၍ ေဒၚလာ ဘီလီယံခ်ီ၍ တန္ေသာ ျမစ္ဆံုဆည္တည္ေဆာက္ေရးကို ရပ္တန္႔ခဲ့သည္။ ထိုအထဲတြင္ သတင္းစာဆရာ(၃) ဦး အနည္းဆံုးပါဝင္ပါသည္။ ေနာက္ထပ္ ထပ္မံလႊတ္ေပးမည္ပာုလည္း ယံုၾကည္ရသည္။
ေရာေထြးေနေသာ သတင္းစကားမ်ား
သံုးသပ္သူမ်ား၊ သံတမန္မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ NGO မ်ား အမ်ားစုက သမၼတသစ္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစီအစဥ္မ်ား၏ ဆြဲေဆာင္မႈကို ခံၾကရ ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕မွာ သံသယျဖင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ၎တို႔က ျမန္မာႏိုင္ငံကို သံလက္သီးျဖင့္ ရာစုႏွစ္ တစ္ဝက္ခန္႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ စစ္တပ္တြင္ အျမင့္ဆံုးရာထူးအထိ ရရွိသူတစ္ဦးက ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ၾကသည္။
အခ်ိဳ႕ကလည္း အစုိးရတြင္း မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးေသာ သမၼတႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ဦးေရႊမန္းတို႔ ပါဝင္ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးစိတ္ဓာတ္ရွိေသာ ဝန္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ဒုသမၼတ ဦးတင္ေအာင္ျမင့္ဦး ေခါင္းေဆာင္ေသာ ပိုမိုသေဘာထား တင္းမာသူမ်ားၾကား တိုက္ပြဲကို ညႊန္ျပ၍ သတိႀကီးစြာထားရမည့္ အေၾကာင္းမ်ားပာု ဆိုၾကသည္။
သေဘာထားတင္းမာေသာ အုပ္စုတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ မီဒီယာေလာက တာဝန္ရွိပုဂၢိဳလ္ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္းလည္းပါဝင္သည္။ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္သည္ အက်ိဳးမ်ားမႈထက္စာလွ်င္ ျပႆနာမ်ားကိုသာ ယူေဆာင္လာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း မၾကာေသးမီက ဦးေက်ာ္ဆန္းက ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ေပးခဲ့ပါက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပရမ္းပတာ မတည္ၿငိမ္မႈ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း အႏၱရာယ္ႀကီးေသာ ပုရြက္ဆိတ္ က်င္နီေကာင္ ကိုက္သည္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေျပာၾကားခဲ့သည္။
တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ DVB သတင္းေထာက္ (၁၄) ဦးမွာ ေထာင္ထဲတြင္ရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားကို အင္တာဗ်ဴးျခင္းေၾကာင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ေထာင္ဒဏ္(၂၇) ႏွစ္ ခ်မွတ္ျခင္းခံရေသာ လွလွဝင္းလည္းပါဝင္သည္။ စက္တင္ဘာလက ေထာင္ဒဏ္ရွစ္ႏွစ္ခ်မွတ္ျခင္း ခံထားရေသာ အသက္(၂၁) ႏွစ္ရွိ စည္သူေဇယ်မွာ ေရေရရာရာ မရွိေသာ၊ တစ္ခါတစ္ရံ ဖိႏွိပ္မႈျပဳသကဲ့သို႔ရွိေသာ အီလက္ထရြန္းနစ္ဥပေဒျဖင့္ ဆယ္ႏွစ္ ထပ္မံ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည္။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔က မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာင္းလဲမႈေတြ အေပၚယံုၾကည္မႈမရွိပါဘူး” ပာု တိုးေဇာ္လတ္က ေျပာသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျငင္းခုန္စရာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ထြက္ေပၚလာေသာ္လည္း ျပည္တြင္းရွိ မီဒီယာမ်ားတြင္ ေဆြးေႏြးခြင့္မျပဳသည့္ အေၾကာင္း အရာမ်ား ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ အတိအက်ဆိုရလွ်င္ နာဂစ္ဆိုက္ကလံုးအၿပီး ဆႏၵခံယူပြဲျဖင့္ အတည္ျပဳခဲ့ေသာ အျငင္းပြားဖြယ္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို ေဝဖန္ခြင့္ မေပးခဲ့ေပ။ အေျခခံဥပေဒတြင္ ယခင္ လူသတ္ေကာင္ စစ္အစိုးရ၏ အဖြဲ႕ဝင္ေပာာင္းမ်ားကို အေရးမယူႏိုင္ေသာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးထားၿပီး အမ်ိဳးသား ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီကိုလည္း သမၼတအထက္တြင္ အာဏာေပးထားသည္။
လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း(၆၀) ကတည္းက ရန္ပြဲမ်ားျဖစ္ေနေသာ ေဝးလံေသာ အရပ္မွ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ားကို သတင္းစာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခြင့္ျပဳျခင္း မရွိေပ။ ဇြန္လ (၉)ရက္ေန႔က ျမန္မာစစ္တပ္သည္ (၁၇) ႏွစ္သက္တမ္းရွိ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားမႈကို ခ်ိဳးေဖာက္၍ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္(KIA) ႏွင့္ တိုက္ပြဲမ်ား ဆင္ႏြဲခဲ့ပါသည္။
ျပည္ပမီဒီယာမ်ားျဖစ္ေသာ ကခ်င္သတင္းအုပ္စုႏွင့္ ရွမ္းသံေတာ္ဆင့္သတင္းမ်ားကျမန္မာစစ္တပ္သည္ ပဋိပကၡမ်ား စတင္ကတည္းက ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတို႔တြင္ ေၾကာက္မယ္ဖြယ္က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည္ပာု ဆိုၾကသည္။ မၾကာမီက ကခ်င္သတင္းတြင္ တ႐ုတ္နယ္စပ္ အနီး၌ အသက္(၂၈)ႏွစ္အရြယ္ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးအား ဖမ္းဆီးၿပီး အုပ္စုလိုက္ မတရားက်င့္သည္ပာု ေဖာ္ျပထားသည္။
ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ လူ႕အခြင့္အေရးအုပ္စုျဖစ္ေသာ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးအသင္း၏ ေအာက္တိုဘာလ အစီရင္ခံစာျဖစ္ေသာ “Burma’s Cover-up war: Atrouties Against The Kachin People” တြင္ အထက္ပါကဲ့သို႔ က်ဴးလြန္မႈမ်ားကို အေထာက္အထားမ်ားႏွင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ျမန္မာစစ္တပ္သည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား အဓမၼျပဳက်င့္မႈ အားစစ္ပဲြ၏ လက္နက္သဖြယ္အသံုးျပဳေနဆဲ ျဖစ္သည္။
အဆုိပါ ပဋိပကၡမ်ား အေၾကာင္းကုိ ျပည္တြင္းရွိမီဒီယာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခြင့္မရွိေသးေပ။ ကခ်င္ သတင္းအုပ္စုမွ အယ္ဒီတာေနာ္ဒင္က ေျပာၾကားရာ တြင္ ရန္ကုန္အေျခစုိက္သတင္းေထာက္မ်ားအား ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနေသာ ေဒသမ်ားသုိ႔ မသြားရန္ အာဏာပုိင္မ်ားက တားျမစ္ထားသည္ဟုဆုိသည္။ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအဝိုင္းသည္ ရန္ကုန္ႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္မ်ားကုိ အာ႐ုံျပဳၿပီး၊ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ ေနသည္မ်ား မ်က္ႏွာလဲႊ ထားေအာင္ အလွည့္စားခံေနရသည္ဟု ၎က ျငင္းခ်က္ထုတ္သည္။
“အစုိးရက တုိင္းျပည္ကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြလုပ္ေနပါတယ္ဆုိၿပီး အေနာက္ႏုိင္ငံအစုိးရ ေတြကုိ လွည့္စားေနပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကခ်င္ ျပည္သူ ေတြကုိ တုိက္ခိုက္ေနပါတယ္”ဟု ေနာ္ဒင္ကေျပာ သည္။
Human Rights Watch မွ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ အႀကီးတန္းသုေတသနျပဳသူ David Mathieson က ေျပာၾကားရာတြင္ ျမန္မာစစ္တပ္သည္ တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအား အဓမၼျပဳက်င့္ေသာ ေဖ်ာ္ေျဖေရးယဥ္ေက်းမႈကုိ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနေၾကာင္းေျပာပါသည္။ “ဒီကိစၥေတြကုိ ျပည္တြင္းက မီဒီယာအမ်ားစုက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မေဖာ္ျပႏုိင္ေသးသေရြ႕၊ ျပည္ပမီဒီယာေတြက ေနရာတစ္ခုကေန ေျပာေနရဦးမွာပဲလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ ထင္တယ္”ဟု ၎က ေျပာခဲ့သည္။
ျပည္ပမီဒီယာတစ္ခုျဖစ္ေသာ ဧရာဝတီကုိ တည္ေထာင္သူ အယ္ဒီတာေအာင္ေဇာ္ကလည္း ထုိအျမင္မ်ဳိးကုိ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည္။ “တစ္ခါတစ္ရံျပည္သူ ေတြက ေျပာၾကတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ဓာတ္ပံုေတြ ပံုႏွိပ္ျဖန္႔ေဝလုိ႔ရၿပီျဖစ္လုိ႔၊ ငါတုိ႔သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ရၿပီ လုိ႔ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ ကေလးေလးလွမ္းတဲ့ ေျခလွမ္းေသးေလးေလာက္ပဲရွိပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရတာေတြ၊ အဓမၼက်င့္ ခံရမႈေတြ၊ ေထာင္ထဲမွာရွိတဲ့ ေထာင္သား ေတြ အေၾကာင္း ေရးလုိ႔ရလုိ႔လား။ ဘယ္သူမွေရးလုိ႔မရဘူး။ ဒါေတြကုိ ျပည္ပမီဒီယာေတြကပဲေရးႏုိင္ပါတယ္”ဟု ၎ကေျပာသည္။
စာေပစီစစ္ေရးသည္ အေစာပုိင္းက ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေဝေသာ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္တြင္ ေအာင္ေဇာ္ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးကို ခြင့္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း၊ Myanmar Times ႏွင့္ ေအာင္ေဇာ္အင္တာဗ်ဴးကုိ မၾကာခင္ ကခြင့္မျပဳခဲ့ေပ။
ျပည္ပေရာက္မီဒီယာမ်ားသည္ ျပည္တြင္းမီဒီယာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခြင့္မရႏုိင္သည့္ အမွန္ တကယ္အေရးႀကီးေသာ သတင္းမ်ားကုိ ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္း အတြက္ အသိအမွတ္ျပဳမႈကုိ ရယူသင့္သည္။ ၂၀၁၀ ဇြန္ လက DVB သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လ်ဳိ႕ဝွက္ေသာ ႏ်ဴကလီးယားအစီအစဥ္မ်ားကုိ ဖြင့္ထုတ္ လုိက္ျခင္းေၾကာင့္ ကမၻာတစ္ဝွမ္းသုိ႔ al-Jazeera မွ လႊင့္ထုတ္ခဲ့ၿပီး သတင္းစာမ်ား၏ ေရွ႕စာမ်က္ႏွာမ်ားကုိ ေနရာယူခဲ့သည္။ ၾသဂုတ္လက မဇၩိမ၏ သတင္းမ်ားတြင္ ေရနံတြင္းတူးသူ Transocean ႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ မူးယစ္ရာဇာမ်ား၏ ဆက္သြယ္မႈကုိ ေရးသားခဲ့ရာ New York Times သတင္းစာ မ်က္ႏွာဖံုးတြင္ ေနရာယူခဲ့ၿပီး၊ အေမရိကန္အစုိးရ ပင္ ထုိကုမၸဏီကုိ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးျပဳလုပ္ခဲ့ရသည္အထိ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။
ဒုကၡေရာက္ရမႈမ်ား
ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ျပည္ပေရာက္ေနေသာ မီဒီယာမ်ားလုိအပ္ေနဆဲဟူေသာ သာဓကမ်ားရွိ ေနသည့္တုိင္၊ အဆုိပါ မီဒီယာမ်ားသည္ ေငြေထာက္ပံ့ သူမ်ား၏ ရန္ပံုေငြေလ်ာ့ခ်မႈမ်ားေၾကာင့္ ေငြေရးေၾကးေရး ျပႆနာမ်ားကုိ ျပင္းထန္စြာႀကံဳေတြ႕ရလ်က္ရွိပါသည္။ အဆုိပါမီဒီယာမ်ားကုိ အဓိကေငြေထာက္ပံ့ေနသူမ်ား မွာ ဆီြဒင္၊ ေနာ္ေဝႏွင့္ ဒိန္းမတ္အစုိးရမ်ား၊ အေမရိကန္အေျခစုိက္ National Endowment for Democracy ႏွင့္ Open Societies Initiative တုိ႔ျဖစ္ၾကပါသည္။ တစိတ္တပုိင္းအားျဖင့္ အေထြေထြဘတ္ဂ်က္ဆုိင္ရာမ်ားက အေနာက္ႏုိင္ငံအလွဴရွင္မ်ားအား ဖိအားေပးျခင္း ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ အခ်ဳိ႕အလွဴရွင္မ်ား သည္ ျပည္ပေရာက္အုပ္စုမ်ားသုိ႔ ေပးေနေသာေငြမ်ားကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိ အဖဲြ႕မ်ားသုိ႔ ေပးလာျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က ဒိန္းမတ္အစုိးရ၏ ရန္ပံုေငြမေပးေတာ့ျခင္းေၾကာင့္ လစဥ္ထုတ္သတင္းမဂၢဇင္းအား မရပ္မျဖစ္ ရပ္နားခဲ့ရပါသည္။ ဒိန္းမတ္သံ႐ုံး သည္ အေရးမႀကီးသည့္ကိစၥအတြက္ ဧရာဝတီအေပၚ အစာ မေၾကျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ဒိန္းမတ္သံတမန္တစ္ဦး၏ ေပါက္ၾကားသြားေသာ အီးေမးလ္တြင္ ဧရာဝတီမွ ဝန္ထမ္းတစ္ ဦးက အဆက္မျပတ္ေစရန္ႀကိဳးစားမႈတြင္ စာခ်ဳပ္ပါကတိမ်ားကုိ ခ်ဳိးေဖာက္သည္ဟု ဆုိထားသည္။
“သူတုိ႔ဟာ အလွဴရွင္ေတြအေပၚ လံုးလံုးမွီခုိတဲ့ အလြယ္လမ္းကုိပုိႏွစ္သက္ပံုရပါတယ္”ဟု ဆုိထားသည္။ ဧရာဝတီမဂၢဇင္းကလည္း အိပ္ဖြင့္ ေပးစာျဖင့္ ပါဝင္ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ အခ်ိန္ကုိက္ ေပါက္ၾကားေအာင္ျပဳလုပ္မႈမ်ားတြင္ မမွန္ကန္ေသာေၾကာင္းအရာမ်ားေပၚတြင္ အေျခခံျခင္းႏွင့္ တမင္ စိတ္အခန္႔ မသင့္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ျပန္လည္တုန္႔ျပန္ခဲ့သည္။
ယခုႏွစ္တြင္လည္း DVB ကုိ ရန္ပံုေငြေဒၚလာတစ္သန္း ျဖတ္ေတာက္ျခင္းေၾကာင့္ အစီအစဥ္ အေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ဖ်က္ပစ္ခဲ့ရသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ DVB အတြက္ အေျခအေနမ်ားဆုိးရြားခဲ့ရသည္။ စက္တင္ဘာလတြင္ မဲေဆာက္အေျခစုိက္ DVB ဝန္ထမ္းသံုးဦးသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းရွိ သတင္းေထာက္မ်ား အားေပးရန္ ရွိေသာ ေဒၚလာသံုးသိန္း အလဲြသံုးစားျပဳမႈေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ထုိစဥ္ကတည္းက DVB ၏ ဗီဒီယုိ သတင္းေထာက္ အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ DVB မွ ထြက္ခြာသြားၾကၿပီး Burma VJ ဟူေသာ အဖဲြ႕သစ္ကုိ တည္ ေထာက္ခဲ့ၾကသည္။ ၎တုိ႔သည္ ၎တုိ႔၏ သတင္းမ်ားကုိ ျပင္ပမီဒီယာမ်ားကုိ ျပန္လည္ေရာင္းခ်ရန္ ရည္ရြယ္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
DVB အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာေအးခ်မ္းႏုိင္ႏွင့္ ၎၏ဒုတိယလူ ခင္ေမာင္ဝင္းတုိ႔မွာ စြပ္စဲြထား ေသာ ရာဇဝတ္မႈတြင္ ပါဝင္ျခင္းမရွိေသာ္လည္း၊ စံုစမ္း စစ္ေဆးသည့္ ကာလတြင္ ေနရာမွ ဖယ္ေပးခဲ့ရသည္။ အဆုိပါအမႈသည္ DVB ကုိ အဆုိးဆံုးအေျခအေနသုိ႔ မေရာက္ေစခဲ့ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆုိေသာ္ အလွဴရွင္ မ်ားသည္ တုိင္းျပည္တြင္းရွိအဖဲြ႕မ်ားကုိ မ်က္ႏွာသာေပးသည့္အေနျဖင့္ ရန္ပံုေငြဆက္ေပးေနျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ သည္။
အခ်ဳိ႕ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားအတြက္ ျပည္ပေရာက္မီဒီယာ၏ ျပႆနာမ်ားသည္ လံုးလံုး ျဖစ္ထုိက္လွသည္ေတာ့မဟုတ္ေပ။ ရန္ကုန္အေျခစုိက္ ေလ့လာ သံုးသပ္သူတစ္ဦးက ေျပာၾကားရာတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဒီမုိကေရစီလႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္ အားေကာင္းေသာ ဆက္ဆံေရး ရွိေသာ ျပည္ပေရာက္မီဒီယာသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း တိုးတက္လ်က္ရွိေသာ ျပည္သူမ်ား၏ တည္ရွိမႈကုိ အသိအမွတ္ျပဳ ရန္ မလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းရွိျပည္သူအမ်ားစုက သူမ၏ ျပည္သူမ်ားဘဝတုိးတက္ေရးစြမ္း ေဆာင္ႏုိင္မႈကုိ အယံုအၾကည္ေလ်ာ့ပါးလာေၾကာင္း ၎ကဆုိသည္။
ျပည္တြင္းရွိမီဒီယာမ်ား အကန္႔အသက္မ်ားႏွင့္ ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ျပည္ေရာက္မီဒီယာမွာ မရွိမျဖစ္က႑မွ လုပ္ေဆာင္ေနရဆဲျဖစ္ေသာ္လည္း ၎တုိ႔ သည္ လြတ္လပ္ေသာ သတင္းအဖဲြ႕အစည္းျဖစ္ရ မည့္အစား မတူျခားနားေသာ အေတြးသစ္မ်ားပါေသာ ေၾကာ္ျငာစာရြက္မ်ားအျဖစ္သာ လုပ္ေဆာင္ေန သည္။ “သူတုိ႔ရွိေနဖုိ႔လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီထက္ပုိေကာင္းတာကုိပဲလုိအပ္တာပါ”ဟု ၎ကေျပာသည္။
ျပည္ပေရာက္အုပ္စုမ်ားအခ်ိန္ႏွင့္ အမွ်ခက္ခဲမႈမ်ားရင္ဆုိင္ေနရခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း တုိး ပြားလာေနေသာ လူထုအေျချပဳလႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ အလွဴရွင္မ်ား၏ အလွဴေငြမ်ားျဖင့္ တုိး၍အျမတ္ထြက္လ်က္ ရွိသည္။ ေဖေဖာ္ဝါရီလက ျမန္မာ၊ ထုိင္းႏွင့္ ကေမၻာဒီးယားဆုိင္ရာ ဒိန္းမတ္သံအမတ္ႀကီး Mikael Winther က Agence France – France – Press သုိ႔ ေျပာၾကားရာတြင္ ဒိန္းမတ္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚထားရွိေသာ မူဝါဒ ေျပာင္းလဲမႈမရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ “ဒါေပမယ့္ အခုကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းကုိ အရင္က ထက္ပုိမုိထိေတြ႕ဆက္ဆံမွာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက ခံစားေနရတဲ့ ျပည္သူေတြ အတြက္ ဆင္းရဲမႈေတြကုိ ဦးစားေပးတဲ့ အေထာက္အပံ့ေတြ ေပးသြားမွာပါ” ဟု ၎က ဆုိသည္။
ျပည္တြင္းတြင္ တက္ႂကြစြာလႈပ္ရွားေနေသာ လူထုအေျချပဳ အဖဲြ႕အစည္းတစ္ခုမွာ ေနဝင္းေမာင္ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ အက်ဳိးအျမတ္မယူေသာ Myanmar Egress ျဖစ္သည္။ ၎သည္ ေယးလ္ တကၠသုိလ္တြင္ ပညာသင္ခဲ့ၿပီး၊ သတင္းစာဆရာေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ၎သည္ တုိင္းျပည္စီးပြားေရး တုိး တက္ေရးအတြက္ အစုိးရႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ျပဳလုပ္ရန္ ေထာက္ခံခဲ့သူျဖစ္သည္။
၎၏ တတိယအင္အားစုသည္ ျမန္မာဗုိလ္ခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဒီမုိကေရစီလႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း မတူ ျခားနားေသာ လုိင္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီး၊ သံတမန္အမ်ားစုႏွင့္ ျပည္တြင္းရွိ ႏုိင္ငံတကာ လူသားခ်င္းစာနာေသာ အုပ္စုမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈကုိ ရရွိသည္။ Egress ၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ လူထုအသုိင္းအဝုိင္းၾကား လႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္ သတင္းစာပညာမ်ားအတြက္ သုေတသနႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးအစီအစဥ္မ်ား ပါဝင္သည္။ ေနဝင္းေမာင္အေပၚ ျပည္ပေရာက္မီဒီယာမွ သတင္းစာဆရာမ်ားက ႏွစ္သက္မႈမရွိၾကေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ၎၏ အစုိးရႏွင့္ ရင္းႏွီးေသာ ဆက္ဆံေရး ႏွင့္ စစ္တပ္မိသားစုမွ ဆင္းသက္လာေသာ ရာဇဝင္တုိ႔ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
တခ်ဳိ႕ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားက တုိင္းျပည္၏ အနာဂတ္မေသခ်ာေသးခ်ိန္တြင္ အလွဴရွင္မ်ားက ျပည္ပေရာက္မီဒီယာမ်ားကုိ ပစ္ပယ္လာမႈကုိ သတိထား၍ သေဘာတူညီမႈမရွိၾကေပ။ “လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးႏွစ္ ၂၀၀၇ အေရးအခင္းကုိ DVB က ေဖာ္ျပႏုိင္ခဲ့ေတာ့ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအဝုိင္းမွာ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္ခဲ့တာေပါ့”ဟု Mathieson က ေျပာသည္။ “အခုျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လမ္းဖြင့္ေပးလာၿပီး၊ ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ လကၡဏာေတြ ရွိလာေတာ့ လူေတြက Egress ကုိပဲ စဥ္းစားလာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားတုိ႔ရဲ႕ ေငြေတြကုိ တစ္ေနရာတည္း စီးဆင္းသြားဖုိ႔ေတာ့ မလုိအပ္ပါဘူး။ ျခင္းတစ္လံုးတည္းကုိပဲ ၾကက္ဥေတြ ထည့္ေနတာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔စကား အေျခအတင္ေျပာဖုိ႔ လုိလာပါၿပီ” ဟု၎က ေျပာသည္။
အကယ္၍သာ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ လက္ရွိလမ္းေၾကာင္းအတုိင္း ဆက္သြားေနမည္ဆုိပါက ျပည္တြင္း အဖဲြ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ျပည္ပအဖဲြ႕အစည္း မ်ားၾကား အလွဴေငြမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈမ်ားပုိမုိ တုိးပြားလာမည္ျဖစ္သည္။ “အနာဂတ္ကုိ ျမင္ႏုိင္သမွ်ၾကည့္ရင္ ျပည္ပေရာက္မီဒီယာေတြဟာ က႑တစ္ခုမွာ ဆက္ရွိေနဦးမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္နဲ႔အမွ် ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အံဝင္ေနေအာင္လုပ္ေနဖုိ႔ကေတာ့ သူတုိ႔အေပၚမွာပဲ တည္ပါတယ္”ဟု ရန္ကုန္ အေျခစုိက္ အယ္ဒီတာကေျပာသည္။ “ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္ ျပည္တြင္းမွာလဲ ေရြးစရာ လမ္းေၾကာင္းေတြရွိေနေတာ့ အလွဴရွင္ေတြအေနနဲ႔ ဒီအဖဲြ႕အစည္း ေတြကုိ ေငြေၾကးဆက္ေထာက္ပံ့ေနဖုိ႔ဆုိ ရင္ သူတုိ႔ ပုိမုိအဆင့္ျမင့္တဲ့ ေတာင္းဆုိမႈေတြလုပ္လာပါလိမ့္မယ္”ဟု ၎ကေျပာသည္။
ျမန္မာသတင္းစာဆရာမ်ားအား ေလ့က်င့္သင္ၾကားေရးတြင္ အကူအညီေပးေနေသာ ႏုိင္ငံတကာ မီဒီယာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအဖဲြ႕တစ္ခုမွ ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ေျပာၾကားရာတြင္ အခ်ဳိ႕ျပည္ပေရာက္ မီဒီယာအဖဲြ႕အစည္းမ်ားတြင္ ေထာက္ပံ့ေငြေပၚတြင္ မီွခုိသည့္ စိတ္ႏွင့္ မိမိကုိယ္ကုိေက်နပ္ေနသည့္ စိတ္မ်ား လႊမ္းမုိးေနသည္ဟု ဆုိသည္။ အမ်ားစုမွာ လုပ္ႏုိင္သည္ထက္ပုိ၍ လုပ္ၾကေၾကာင္း၊ ပုဂၢိဳလ္ေရးနာမည္ရေရးႀကိဳးစားမႈမ်ားေၾကာင့္ အရည္အေသြးမွာ ထင္သ ေလာက္ မရွိျဖစ္ခဲ့ရေၾကာင္း၊ အဖဲြ႕အစည္းက ရွင္းျပသည္။
ဆက္လက္ရွင္သန္ေရးအတြက္ဆုိလွ်င္ အဆုိပါ မီဒီယာေအဂ်င္စီမ်ားသည္ မိမိတုိ႔ဘာေတြ အေကာင္းဆံုး လုပ္ႏုိင္မည္ဆုိသည္ကုိသာ အာ႐ုံျပဳရန္ လုိအပ္သည္ဟု အဖဲြ႕အစည္း၏ စီမံကိန္းဒါ႐ုိက္တာက ျငင္းခ်က္ထုတ္သည္။ “သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ျပန္ၾကည့္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အေျခအေနနဲ႔ လုိက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေအာင္ ငါတုိ႔ ဘယ္လုိေနရာနဲ႔ သင့္ေတာ္မလဲလုိ႔ ေျပာရမွာပါ။ အရင္က ရည္မွန္းခ်က္ေတြလည္း စြန္႔ဖုိ႔လုိအပ္ရင္ စြန္႔ရမွာ ပါ”ဟု ၎က ေျပာသည္။
ျပည္ပေရာက္မီဒီယာမ်ားအတြက္ ေရရွည္မွန္းခ်က္မွာ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ျပန္ရန္ ျဖစ္သည္။ ျပည္ပေရာက္ သတင္းစာဆရာမ်ား အေနျဖင့္ အိမ္ျပန္ရန္ လုံၿခံဳမႈရွိၿပီဟု ခံစားမႈမရရွိႏုိင္မီ အခ်ိန္ကေလးတစ္ခုေတာ့ ျဖတ္သန္းရဦးမည္ျဖစ္သည္။ “သင့္ေတာ္တဲ့ အခ်ိန္အခါေတာ့ ေရာက္လာ မွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သိကၡာရွိရွိနဲ႔ အိမ္ျပန္ခ်င္ပါတယ္”ဟု ေအာင္ေဇာ္ကေျပာသည္။ “ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဘယ္သူ႔ကုိမွ ခယမေနခ်င္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္ ျပန္ကာ ေထာင္ထဲဝင္သလုိ ေခါင္းင႔ံုၿပီး ဝင္မသြားခ်င္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္အဲဒီပံုနဲ႔ မျပန္ခ်င္ပါဘူး။ ဘယ္သူမွလဲ အဲဒီလုိမျပန္ခ်င္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေနခဲ့တာေတြဟာ ေထာင္ႏွစ္တစ္ရာေလာက္က်သြားႏုိင္ပါတယ္။ တရား မဝင္ဘူးေလ။ အခုဒီမွာလုပ္ေနတာေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလုပ္လုိ႔ရရင္ ကၽြန္ေတာ္ ျပန္မယ္”ဟု ၎ကေျပာသည္။
*****************************************************************************
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေပၚ သတိထားလ်က္
(22 November 2011 ရက္စြဲပါ The Diplomat မွ Joshua Kurlantzick ေရးသားေသာ Being Cautious on Burma ကုိ ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
(Joshua Kurlantzick သည္ Council on Foreign Relation မွ အေရွ႕ေတာင္ အာရွဆိုင္ရာ ဖဲလိုး ျဖစ္သည္။)
အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ကလင္တန္သည္ ဒီဇင္ဘာလဆန္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔သြားေရာက္မည္ဟူေသာ ေၾကညာခ်က္ႏွင္႔အတူ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ အတြင္း ဤကဲ႔သို႔ အဆင္႔ျမင္႔ အေမရိကန္အစိုးရတာဝန္ရွိသူတစ္ဦး၏ ပထမဦးဆံုးခရီးစဥ္ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင္႔ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးသည္ လ်င္ျမန္စြာေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚေနျခင္းကို အခ်ိန္ႏွင္႔ အမွ်လိုက္၍ပင္ မမွီႏိုင္ေအာင္ရွိရသည္။ တစ္ခါတရံ က်ဳႏုိပ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္း ယခုလိုေရးရ လိမ္႔မည္ဟု စိတ္ပင္မကူးမိခဲ႔ေပ။ ကလင္တန္၏ ခရီးစဥ္မွာ နီးကပ္ေနၿပီျဖစ္ျခင္းေၾကာင္႔ ယခုမွစ၍မည္သို႔ ခရီးဆက္ၾကမည္ဆိုသည္ကို စစ္ေဆးၾကည္႕႐ႈ ရန္မွာ မလုပ္မျဖစ္ အေရးပါလွသည္။ သမၼတသစ္ဦးသိန္းစိန္၏ အစိုးရသည္ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္အတြင္း အျခားအစိုးရမ်ားထက္စာလွ်င္ လမ္းဖြင္႔ေပးရန္ လုပ္ေပး ခဲ႔သည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ဆက္လက္တိုးတက္မႈရွိမရွိ အစိုးရကို ေအာက္ပါ အဓိကေပတံမ်ားျဖင္႔ ေစာင္႔ၾကည္႕သင္႔လွေပသည္။
(၁) ဦးသိန္းစိန္သည္ ဝါရင္႔ေနေသာ စစ္တပ္၊လႊတ္ေတာ္ ႏွင္႔ အဓိကဝန္ႀကီးဌာနမ်ားကဲ႔သို႔ေသာ အေရးႀကီးသည္႕ အာဏာ၏ဗဟိုခ်က္မ်ား၏ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံျပဳမႈကို ဆက္လက္ရရွိသေလာ။ ယခုအထိေတာ႔ ၎သည္ ေထာက္ခံမႈရရွိေနပံုေပၚသည္။ စစ္တပ္မွတပ္မွဴးမ်ားက သမၼတကို ေထာက္ခံ မည္ဟု ဆိုခဲဲ႔ၾကေသာ္လည္း၊ ၎တို႔၏ သစၥာရွိမႈမွာ မေသခ်ာလွေသးေပ။ ထိပ္တန္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ၎တို႔ အဆိုပါရာထူးေရာက္ရွိလာျခင္း အတြက္ ယခင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊ အေပၚတြင္ ေက်းဇူးမ်ားရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕စစ္တပ္မွထိပ္တန္းပုဂၢဳိလ္အခ်ိဳ႕က အကယ္၍ ၎တို႔သည္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ဆက္လက္ေထာက္ခံပါက 2015 ခုႏွစ္တြင္ ျပဳလုပ္မည္႔ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ သမၼတ သို႔မဟုတ္ ထိပ္တန္းေနရာမ်ား ရႏိုင္သည္ဟူေသာ အျမင္ ရွိေနၾကသည္။
သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕အရာရွိႀကီးမ်ားက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနပါက စစ္တပ္က ယခင္ျပဳလုပ္ခဲ႔ေသာ ရာဇဝတ္မႈမ်ားအတြက္ ျပစ္ဒဏ္ေပးခံရမႈမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္သည္ဟု စိုးရြံ႕ေနမႈမ်ားရွိသည္ဟု သတင္းမ်ားကဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင္႔ အျခားႏိုင္ငံျခားမွ အဓိက ပါဝင္ပတ္သက္မႈမ်ားသည္ ဦးသိန္းစိန္၏ အာဏာအေျခခို္င္ တည္ၿငိမ္ေရးကို အနီးကပ္ထိေတြ႕လုပ္ေဆာင္ေပးရန္လိုအပ္လွေပသည္။ 2000 ခုႏွစ္ အေစာပိုင္း ကာလမ်ားက အေမရိကန္ႏွင္႔ အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွ ပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ အလားအလာရွိေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညြန္႔ကို ရာထူးမွ အနားေပးခဲ႔ရာ ႀကီးစြာအံ႔ၾသခဲ႔ၾကရသည္။ ျပန္စဥ္းစားၾကည္႕လွ်င္ ခင္ညြန္႔သည္ ၎၏ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ တကယ္တမ္းအာဏာကို အေျခခို္င္ ေအာင္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ႔ျခင္း မရွိေသးေပ။
(၂) ေန႔စဥ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားကို မည္သို႔ေကာင္းစြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္မည္နည္း။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အလြန္တစ္ရာ ညံ႕ဖ်င္းေသာ ယႏၱရားရွိသည္ျဖစ္ရာ စီးပြားေရးပုဂၢလိကပိုင္ျဖစ္ေရး၊ ပိတ္ဆို႔ထားမႈမ်ား ေျဖေလွ်ာ႔ေရး၊ စစ္တပ္မွစစ္တပ္ ပီသေအာင္ပိုမိုျပဳလုပ္ေရးစသည္႔ မူဝါဒသစ္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ က်႐ႈံးမႈမ်ားရွိမည္ကို ေမွ်ာ္လင္႔ထားရမည္ ျဖစ္သည္။ အတိတ္ကလည္း ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ား ခ်မွတ္ခဲ႔ေသာ အခ်ိဳ႕ေလးစားေလာက္သည္႔ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို ေအာက္ေျခတြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္လိုစိတ္မရွိျခင္းမ်ားေၾကာင္႔ လုံးလံုးေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္မႈမ်ား ရွိခဲ႔ဖူးသည္။ ဦးသိန္းစိန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေစ်းႀကီးႀကီးေပးဝယ္ရေလမလား။ ဦးသိန္းစိန္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား မေအာင္ျမင္၍ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လွည္႔သည္ အခ်ိန္တြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ႔သူမ်ား ျပစ္ဒဏ္ခ်ခံရမည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕သည္႕ အစိုးရတာဝန္ရွိသူမ်ား ႏွင္႔ ဗ်ဴရို ကရက္ မ်ား မည္မွ်ရွိေလမည္နည္း။
(၃) ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွ လြဲ၍ အျခားအမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) မွ သာမန္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ ရန္ကုန္ ၊ မႏၱေလး မဟုတ္ပဲ တိုင္းျပည္၏အျခား ေဒသမ်ားတြင္ မည္မွ်အထိလြတ္လြတ္လပ္လပ္ လႈပ္ရွားခြင္႔ရမည္နည္း။ Obama အစိုးရသည္လည္းၿပီးခဲ႔သည္႔ အေမရိကန္အစိုးရနည္းတူ ၎၏မူဝါဒ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ သေဘာထားထင္ဟပ္မႈေပၚ မူတည္ခ်မွတ္ခဲ႔ရာ၊ သမၼတ Obama သည္ ၿပီးခဲ႔သည္႔အပတ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ အေၾကာင္း ေျပာၾကားရာတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆက္ဆံေရးပိုုမိုျပဳလုပ္ေရးကို မရွိမျဖစ္ေထာက္ခံသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ႔ေၾကာင္းကို ထည္႕သြင္း ေျပာၾကားခဲ႔သည္။ ေသခ်ာေအာင္ေျပာရလွ်င္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ယခင္က Nelson Mandela ကဲ႔သို႔ပင္ အေရးပါေသာ ဇာတ္ေကာင္ျဖစ္သည္။ NLD ႏွင္႔ အျခားအတိုက္အခံပါတီမ်ား လႈပ္ရွားႏိုင္ခြင္႔ ရွိမရိွ အမွန္တရားကို အကဲျဖတ္ရန္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္ေသာ မွန္ဘီလူးလိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ အမွန္တရားကို ေျပာရလွ်င္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အစိုးရ၏ ျပင္းထန္ေသာ ႏွိပ္ကြပ္ခံရမႈမွ ကင္းလြတ္ခြင္႔ ရခဲ႔သည္သာျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင္႔ အျခား ႏိုင္ငံျခားမွ အဓိက ပါဝင္ပတ္သက္သူမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေသးငယ္ေသာ ၿမိဳ႕ငယ္မ်ားအထိ သြားေရာက္၍ အတိုက္အခံပါတီမ်ား ပါတီရုံး ဖြင္႔ျခင္း၊ ဆိုင္းဘုတ္ေထာင္ျခင္း ႏွင္႔ မိန္႔ခြန္းေျပာျခင္းမ်ားကို မည္မွ်ထိ ထိထိေရာက္ေရာက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြတ္ႏိုင္သည္ကို အနီးကပ္ ေလ႔လာသင္႔ေပသည္။
(၄) အေမရိကန္၊ ဥေရာပ၊ ဩစေၾတးလ်၊ ကုလသမဂၢ ႏွင္႔ ဂ်ပန္ တို႔မွအစျပဳ၍ ထိေတြ႕ဆက္ဆံလာျခင္းအေပၚ ျမန္မာအစိုးရက မည္သို႔တုန္႔ျပန္မည္နည္း။ အျခား ဒီမိုကေရစီမ်ားက အကူအညီမ်ား ပိုမိုဖြင္႔ေပးသြားရန္ရွိေနခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္က သံတမန္ဆက္ဆံေရး တိုးျမွင္႔ျခင္း၊ ျမန္မာအစိုးရႏွင္႔ ပိုမိုနီးကပ္စြာ ဆက္ဆံျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္လာသည္။ ယခင္ ျမန္မာအစိုးရမ်ားလက္ထက္က ျပင္ပကမာၻႏွင္႔ ဆက္ဆံေရးကို တရုတ္ (ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင္႔) ႏွင္႔ ဆက္ဆံေရး၊ အတိုးအေလ်ာ႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္ေရး အတြက္သာ စိတ္ဝင္စားခဲ႔ရာ၊ ဆက္ဆံေရးမွာ အေနာက္ႏိုင္ငံႏွင္႔ ေျပလည္မလိုရွိလိုက္ ေအးခဲသြားလိုက္ႏွင္႔ ရွိခဲ႔သည္။
(၅) တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင္႔ ပဋိပကၡကို ေျဖရွင္းရန္ အစိုးရက မည္မွ်အထိ ေလးနက္သနည္း။ ျမန္မာအစိုးရသည္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ မ်ားႏွင္႔ ေဆြးေႏြးမႈအသစ္မ်ား ျပဳလုပ္ရန္တြန္းအားေပးလ်က္ရွိရာ၊ အေထာက္အကူျပဳႏိုင္မည္႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီမ်ား ဖြဲ႕စည္းခဲ႔သည္။ သို႔ေသာ္ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ (KIO) ကဲ႔သို႔ေသာ အုပ္စုမ်ားကို ခ်ဥ္းကပ္ရာတြင္ ခက္ခဲလ်က္ရွိသည္။ တိုင္းျပည္တြင္ ဦးသိန္းစိန္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားႏွင္႔ တက္ႂကြေနသည္ဟု ထင္ရခ်ိန္တြင္ ေျမာက္ဖက္ႏွင္႔အေရွ႕ေျမာက္ရွိ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ လြန္ခဲ႔ေသာ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ ကထက္စာလွ်င္ ပို၍တည္ၿငိမ္ျဖစ္လာသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အဆိုပါ ပဋိပကၡမ်ားအတြက္ အေျဖကို မရွာႏိုင္မခ်င္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စစ္မွန္ေသာ စနစ္တက် ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။
***************************************************************
Google Docs makes it easy to create, store and share online documents, spreadsheets and presentations.
