ႏိုင္ငံတကာသတင္းမ်ား
(31 Oct 2013 BBC News China media Tiananmen crash ကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
(AFP မွ 1 Nov 2013 “Myanmar Military allowed to form political party” သတင္းကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
တိန္အင္ပင္ရင္ျပင္ကားတိုက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ တ႐ုတ္မီဒီယာမ်ား ေဖာ္ျပခ်က္
(31 Oct 2013 BBC News China media Tiananmen crash ကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
Tiananmen ရင္ျပင္တြင္ ျပင္းထန္ေသာ ယာဥ္တုိက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏုိင္ငံပိုင္မီဒီယာမ်ားက “ျပင္းထန္ေသာ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏ တိုက္ခိုက္မႈ” အျဖစ္ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကၿပီး အစိုးရအားထိုသို႔ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ရပ္တန္႔သြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရန္တိုက္တြန္းခဲ့ပါသည္။
Beijing ၏ အေစာင့္အၾကပ္မ်ား ႀကီးစြာခ်ထားေသာ နယ္ေျမတြင္ ယာဥ္တိုက္မႈေၾကာင့္ လူ ငါးဦးေသဆံုးၿပီး (၃၈) ဦးဒဏ္ရာရရွိပါသည္။ ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆက္စပ္ေနသည္ဟု သံသယရွိသူငါးဦးကိုလည္း ရဲက ဖမ္းဆီးထိန္း သိမ္းထားပါသည္။
ကားအတြင္းတြင္ေသဆံုးသြားေသာ လူသံုးဦးမွာ မၿငိမ္သက္ေသာ အေနာက္ပုိင္းေဒသ Xinjing မွ မြတ္ဆလင္ Ulghur လူနည္းစုမွ ျဖစ္ပံုရပါသည္။
တ႐ုတ္အာဏာပိုင္မ်ားသည္ Xinjing မွ ျပင္းထန္ေသာ မၿငိမ္သက္မႈမ်ားအတြက္ ျပည္ပမွ ေထာက္ပံ့ထားေသာ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားႏွင့္ ခြဲထြက္ေရးသမားမ်ား ကိုအျပစ္ပံုခ်ေလ့ရွိပါသည္။ ျပည္ပေရာက္ Ulghur အုပ္စုမ်ား ကေျပာၾကား ရာတြင္မူ Beijing ၏ သနားညွာတာမႈမရွိအုပ္ခ်ဳပ္မႈသည္ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ တင္းမာမႈကို ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ေစ သည္ဟုဆိုပါသည္။
Xinhua သတင္းေအဂ်င္စီက ေျပာၾကားရာတြင္ ၎မွာ ျပင္းထန္ေသာအၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏ တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ၿပီး စနစ္တက်စီစဥ္ထားျခင္းဟု ဆိုပါသည္။
Beijing Times က မွတ္ခ်က္ေပးရာတြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္က အၾကမ္းဖက္ဝါဒသည္ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္း အဝိုင္းအတြက္ ေခါင္းေထာင္ထလာေသာ အႀကီးဆံုးစိန္ေခၚမႈျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ တ႐ုတ္ အေနျဖင့္လည္း တိုင္းရင္း သားခြဲထြက္ေရး အင္အားစုမ်ား ျပင္းထန္ေသာ အၾကမ္းဖက္ဝါဒႏွင့္ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္မ်ားထံမွ အႏုတ္လကၡဏာ ေဆာင္ေသာ သက္ေရာက္မႈမ်ားခံစားရပါသည္။
အၾကမ္းဖက္ဝါဒသည္ ေခတ္ၿပိဳင္တ႐ုတ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ “ကင္ဘာ အဖုအက်ိတ္” ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ ကင္ဆာကို အျမစ္ျဖတ္ရန္ မိမိတို႔၏ တရားစီရင္ေရးစနစ္သည္ အၾကမ္းဖက္မႈတိုက္ဖ်က္ေရးယႏၱရားကို ဦးေဆာင္ရန္ လိုအပ္သည္ဟု ၎ကျဖည့္စြက္ ေျပာပါသည္။
Beijing News ကလည္း ထိုအျမင္အတိုင္းပင္ “အရပ္သားျပည္သူမ်ားအေပၚ တိုက္ခိုက္ေသာ မည္သည့္ အၾကမ္း ဖက္တိုက္ခိုက္မႈကိုမဆိုျပင္းထန္စြာ ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်မႈ ျပဳလုပ္သင့္သည္ ဟုဆိုပါသည္။
“ဒီအၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈရဲ႕ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံေရးရဲ႕အသဲႏွလံုးမွာ ဒုကၡေရာက္ ေအာင္ဖန္တီးၿပီး တစ္ကမာၻလံုးက အာ႐ံုစိုက္ေအာင္လုပ္တာပါပဲ” ဟု ဆိုပါသည္။ ဤအၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ေသာ ရာဇဝတ္ေကာင္သည္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသား အားလံုး၏ ဘံုရန္သူပင္ျဖစ္သည္ဟု ၎ကဆိုပါသည္။
ေဟာင္ေကာင္၏ WenWei Pe က မွတ္သားခဲ့ရာတြင္ Beijing ရဲတပ္ဖြဲ႕၏ အႀကိဳစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတြင္ Xinjiang လြတ္လပ္ေရးအင္အားစုမ်ားႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ပတ္သက္ေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ဆြဲထားပါသည္။
“မၾကာေသးမီက ႏွစ္မ်ားအတြင္း Xinjiang မွ ၾကက္သီးေမြးညွင္းထဖြယ္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ ေသြးစြန္းမႈရလဒ္မ်ားကိုသာ ျဖစ္ေစၿပီး၊ အျဖစ္အပ်က္မ်ားသည္ ယခင္ကထက္ ပိုမိုျပင္းထန္လာခဲ့ၿပီး သမ႐ိုးက်မ ဟုတ္သည္ကို ေတြ႕ရသည္” ဟု စာတမ္းက မွတ္ခ်က္ျပဳထားပါသည္။
စာတမ္းတြင္ ျဖည့္စြက္ေျပာဆိုထားရာတြင္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား၏ ပစ္မွတ္သည္ အျခားၿမိဳ႕မ်ားမွ ယခုပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ Beijing သို႔ ေရာက္ရွိလာသည္ဟု ဆိုပါသည္။
အေမရိကန္၏ ေထာက္လွမ္းမႈ
တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ႏုိင္ငံတကာမဂၢဇင္းတစ္ခုတြင္ ပါဝင္ေသာ အစီရင္ခံစာ၌ဝါရွင္တန္၏ ေစာင့္ၾကည့္မႈ ကြန္ရက္သည္ တ႐ုတ္ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ႏုိင္ၿပီဟူေသာအခ်က္ကို ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက အေမရိကန္ကို ေဝဖန္ခဲ့ၾကပါသည္။
ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနေျပာခြင့္ရအမ်ိဳးသမီး Hua Chunying က ေျပာၾကားရာတြင္ ဆိုက္ဘာလံုၿခံဳေရးသည္ အခ်ဴပ္အျခာအာဏာႏွင့္ဆိုင္ေသာ ကိစၥရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း Beijing အေနျဖင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ လံုၿခံဳေရးကို ေစာင့္ေရွာက္ ရန္ လိုအပ္ေသာ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားျပဳလုပ္မည္ဟုဆိုေၾကာင္း China Daily က သတင္းေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံျခားေရးရာတကၠသိုလ္မွ အေမရိကန္ေလ့လာေရးသုေတသနျပဳသူ Li Haidong က သတင္းစာသို႔ ေျပာၾကားရာတြင္ အဓိကတ႐ုတ္ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ထားရွိေသာနားေထာင္ေရးအတြက္ Listening Posts မ်ားသည္ ႏုိင္ငံသား မ်ား၏ ပုဂၢလိကပိုင္ခြင့္ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္စီးပြားေရးလံုၿခံဳမႈကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုပါသည္။
“ဆိုက္ဘာလံုၿခံဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊ ဆက္သြယ္မႈျပဳျခင္းမ်ား လုပ္ရမယ့္အစား အေမရိ ကန္ဟာ လွ်ိဳ႕ဝွက္နားေထာင္ျခင္းနည္းေတြနဲ႔ ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကားသံသယေတြကို ေလာင္စာပင့္ေပးေနပါတယ္” ဟု Li ကေျပာပါ သည္။
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ Remin တကၠသိုလ္မွ အေမရိကန္ေလ့လာေရးအႀကီးတန္းကၽြမ္းက်င္သူ Shi Yin Hong ကေျပာၾကား ရာတြင္ “အေမရိကန္က သူ႕ကုိယ္သူ တရားဥပေဒကို အကာအကြယ္ေပးရန္လို႔ ၾကြားဝါေနတာဟာ သတင္းမဟုတ္ပါဘူး။ သူက တ႐ုတ္အပါအဝင္ အျခားတုိင္းျပည္ေတြကို အၿမဲတေစ လက္ညိွးထိုးေလ့ရွိပါတယ္” ဆိုပါသည္။
ျပည္တြင္းသတင္းမ်ားတြင္ ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီသည္ စားေသာက္ကုန္လံုၿခံဳမႈ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒအား ျပည္သူအား အသိေပးႏိုင္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း က်ဴးလြန္သူမ်ားကို ျပင္းထန္ေသာ ျပစ္ဒဏ္မ်ားေပးရန္ ပါဝင္ၿပီး အစားအေသာက္ကုမၼဏီမ်ားႏွင့္ ေဒသဆုိင္ရာအစိုးရမ်ားကို ပိုမိုအားေကာင္းစြာ ႀကီးၾကပ္ရန္မ်ား ပါဝင္ေၾကာင္း Global Times ကေျပာပါသည္။
ကေလးအစားအေသာက္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထုတ္လုပ္သူမ်ားက ကုန္ၾကမး္မ်ား၊ ပါဝင္သည့္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ထုတ္ကုန္မ်ားကို လံုၿခံဳမႈအတြက္ စီမံခန္႔ခြဲသူမ်ားကို အစီရင္ခံရန္ေဖာ္ျပထားပါသည္။
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ အစားအေသာက္ႏွင့္ ပတ္သက္၍အႏၱရာယ္ရွိေသာ ႀကီးမားသည့္ ကိစၥရပ္အေတာ္မ်ားမ်ား ၿပီးခဲ့သည့္လမ်ားက ေတြ႕ခဲ့ရပါသည္။
ကခ်င္ႏုိင္ငံေရးပါတီ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ရ
(AFP မွ 1 Nov 2013 “Myanmar Military allowed to form political party” သတင္းကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
စစ္ေဘးသင့္ ေျမာက္ပုိင္းေဒသမွ ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ၎တို႔အားႏုိင္ငံေရးပါတီ ဖြ႕ဲစည္းခြင့္ ေပးလိုက္သည့္ ျမန္မာ့အစိုးရ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရွာေဖြရန္ ႀကိဳးပမ္းသည့္အဆင့္တစ္ခု အျဖစ္ ၾကာသာပေတးေန႔က ႀကိဳဆို လိုက္ၾကသည္။
ယခင္ တပ္မေတာ္အစိုးရသည္ ၿပီးခဲ့ေသာအျငင္းပြားဖြယ္ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ကခ်င္ပါတီမ်ားကို ပိတ္ပင္ျခင္းျဖင့္ စစ္မွန္ေသာ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားျပဳမႈကို တားဆီးခဲ့ၾကသည္။
ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ကခ်င္ပါတီမွာလည္း တပ္မေတာ္အစိုးရေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ေပးထားေသာ အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။
ယခုအခါ ၂၀၁၅ တြင္ က်င္းပမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရေသာလာမည့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားအတြက္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဒီမိုကေရစီပါတီ ကို အစိုးရက ဖြဲ႔စည္းခြင့္ျပဳလိုက္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံပိုင္မီဒီယာက ၾကာသာပေတးေန႔တြင္ ေၾကညာသည္။
ပါတီကို ဦးေဆာင္မည့္ KIO ဥကၠ႒ေဟာင္း မနန္တူးဂ်ာက အစိုးရ၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ႀကိဳဆိုလိုက္ပါသည္။
“ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဒိုင္ယာေလာ့မွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ ပါဝင္ၾကဖို႔ အစိုးရကေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ အားလံုးပါဝင္ခြင့္ရွိဖို႔ သူတို႔က ေျပာေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုးကလည္း အခုအခ်ိန္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဦးစားေပးေနၾကပါတယ္။ အခု ႏုိင္ငံေရးပါတီ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ေပးလိုက္ၿပီဆိုေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါဝင္ခြင့္ရေတာ့မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။” ဟု မနန္တူးဂ်ာက တယ္လီဖုန္းျဖင့္ AFP သို႔ ေျပာၾကားသည္။
“လာမယ့္ေ႐ြးေကာက္ပြဲဟာ အရင္ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲထက္ ပိုၿပီးအေရးပါလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္” ဟု ၎က ဆက္လက္ေျပာဆိုသည္။
ၿပီးခဲ့ေသာ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ တပ္မေတာ္ေနာက္ခံ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီက အျငင္းပြားဖြယ္ အႏုိင္ယူခဲ့ၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ၿပီးခါစ မဲလိမ္မႈသတင္းမ်ား ပြက္ေလာ႐ိုက္ေနစဥ္အတြင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လႊတ္ေပး ကာ သတင္းမ်ားကို အာ႐ံုေျပာင္းခဲ့သည္။
လတ္တေလာရက္ပိုင္းမ်ားအတြင္း KIA ဌာနခ်ဳပ္ လိုင္ဇာတြင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ား စုေဝးကာ ႏိုင္ငံလံုး ကၽြတ္အပစ္ရပ္စဲေရးကို ေဆြးေႏြးေနၾကစဥ္ ကခ်င္ပါတီကို ခြင့္ျပဳသည့္ေၾကညာခ်က္ ထြက္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။
၁၇ ႏွစ္ၾကာ အပစ္ရပ္စဲထားေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ၂၀၁၁ ဇြန္လ က တိုက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁၀၀,၀၀၀ ခန္႔ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရသည္ အာဏာရလာၿပီးေနာက္ပိုင္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အမ်ားစုႏွင့္ အပစ္ရပ္ သေဘာတူညီမႈမ်ား ရရွိထားေသာ္လည္း ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ အပစ္ရပ္စဲရန္ခဲယဥ္းလ်က္ ရွိသည္။
ကခ်င္အုပ္စုႏွင့္ ေနာက္တစ္ခ်ီေဆြးေႏြးမႈကို ႏိုဝင္ဘာ ၃ ရက္တြင္ ျမစ္ႀကီးနား၌ က်င္းပရန္ စီစဥ္ထားၿပီး လာမည့္လပိုင္း မ်ားအတြင္း ႏုိင္ငံလံုးကၽြတ္အပစ္ရပ္သေဘာတူညီမႈမ်ား ရရွိရန္ ျမန္မာအစိုးရက ေမွ်ာ္လင့္ေနသည္ဟု သိရွိရ သည္။
တိုင္းရင္းသားၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႀကိဳးပမ္းမႈအစီအစဥ္တြင္လည္းယခင္အစိုးရ အႀကီးအကဲ၏ မူဝါဒလမ္းညႊန္မႈမ်ားက အေရးပါ ေနပံုရသည္ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္မွ အကဲခတ္ေလ့လာသူမ်ားက မွတ္ခ်က္ေပးထားသည္။