Posts
ပစိဖိတ္တိုင္ဖြန္းမ်ား စုၿပံဳေရာက္ရွိလာျခင္း၏ ေနာက္ကြယ္တြင္
အယ္နီႏို ရွိေနသလား
By Brandon Miler
CNN Meteorologist
ယခုတေလာ ၾကားသိေနရေသာ အေသအေပ်ာက္မ်ားျပားသည့္ မုန္တိုင္း သတင္းမ်ားေၾကာင့္ ယခုႏွစ္သည္ သာမန္ႏွစ္တႏွစ္ထက္ပို၍ ျခားနားေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျမင္ေတြ႕ရသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
စက္တင္ဘာ ၁ရက္ေန႕မွစ၍ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အပူပိုင္း ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း ၈ ခု အနက္ ၅ ခု မွာ တိုက္ဖုန္းအဆင့္သို႕ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ၂ ခု မွာ စူပါတိုက္ဖုန္း အဆင့္သို႕ ေရာက္ရွိခဲ့ေၾကာင္း ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ အေနာက္ပိုင္း အပူပိုင္းမုန္တိုင္းမ်ားအဆင့္ သတ္မွတ္ခ်က္အရ သိရွိရပါသည္။
သို႕ရာတြင္ အေရအတြက္အားျဖင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္သည္ ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းထားထက္ အနည္းငယ္ ေလ်ာ့နည္းေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ အေနာက္ပိုင္းတြင္ အပူပိုင္းမုန္တိုင္း ၁၉ ခု ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး၊ ႏွစ္စဥ္ျဖစ္ပြားမႈ ပ်မ္းမွ်ႏႈန္း ၂၇ ကို မမွီေသးေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။
အပူပိုင္းေဒသ ရာသီဥတု၏ ေဖာက္ျပန္ရက္စက္မႈမ်ားကို နာမည္ဆိုး ေက်ာ္ၾကားမႈျဖင့္ တိုင္းထြာ၍ မုန္တိုင္းမ်ားအား နာမည္ေပးေလ့ရွိပါသည္။
ယခုႏွစ္ အတၱလန္တိတ္ သမုဒၵရာေျမာက္ပိုင္းကို ဥပမာျပရလွ်င္ ယမန္ေန႕က အပူပိုင္း မုန္တိုင္း ဟင္နရီသည္ ၈ ခု ေျမာက္ နာမည္ေပးခံရေသာ မုန္တိုင္း ျဖစ္လာပါသည္။ National Hurricanc Center မွ ပ်မ္းမွ် တစ္ႏွစ္အတြင္း ၈ ႀကိမ္ေျမာက္အျဖစ္ ပံုမွန္အမည္ေပးခဲ့ၿပီး၊ တပတ္ အၾကာတြင္ ျဖစ္ပါသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္သည္ ပံုမွန္ပ်မ္းမွ် ႏႈန္းထားအတိုင္း မုန္တိုင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာေၾကာင့္ အတၱလန္တိတ္သမုဒၵရာ၏ ယခုႏွစ္ ဟာရီကိန္းရာသီသည္ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ရာျဖစ္ေၾကာင္း အျငင္းပြားမည့္သူ မရွိႏိုင္ပါ။ သို႕ရာတြင္ ယခုရာသီ၏ မုန္တိုင္းအမ်ားစုသည္ အားနည္းျခင္း၊ အခ်ိန္ တိုေတာင္းျခင္းတို႕ေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးမႈမ်ား မရွိခဲ့ပါ။ (အပူပိုင္းမုန္တိုင္း ဂေရ႕စ္သည္ ယမန္ေန႕ကအထိ အင္အားေကာင္းလာျခင္းမရွိေသးပါ။)
ဟာရီကိန္းႏွင့္ တိုင္ဖြန္းရာသီမ်ားကို တိုင္းထြာတြက္ခ်က္ရာတြင္ Accumulated Cyclone Energy (ACE) သည္ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းျဖစ္ၿပီး၊ အ့ံၾသဖြယ္ရိုးစင္းေသာ သခ်ၤာတြက္နည္း တစ္ခုသာျဖစ္ပါသည္။
သမုဒၵရာႏွင့္ ေလထုပတ္၀န္းက်င္ကို ေလ့လာေနေသာ အေမရိကန္သုေတသနအဖြဲ႕ The National Oceanic and Atmospheric Administration သည္ ACE နည္းပညာကို အသံုးျပဳ၍ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း တစ္ခုခ်င္း၏ ပါ၀င္ေသာစြမ္းအင္ကို ခန္႕မွန္း တြက္ခ်က္ပါသည္။
Florida State University မွ PhD ေက်ာင္းသား Ryan Maue က ACE ကိုအသံုးျပဳ၍ တကမာၻလံုးအႏွံ႕ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ၿပီး၊ 'Maue' ၏ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ အေနာက္ပိုင္းတြင္ ပံုမွန္ေအာက္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလ်ာ့နည္းခဲ့ေၾကာင္း၊ အတၱလန္တိတ္ သမုဒၵရာ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ပံုမွန္ေအာက္ ၅၀% ေလ်ာ့နည္းခဲ့ေၾကာင္း သိရပါသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္ရာသီ မုန္တိုင္းမ်ားသည္ ပ်မ္းမွ်ေအာက္ ေလ်ာ့နည္းခဲ့ေသာ္လည္း ယခင္လက ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာမုန္တိုင္း ၈ ခု အနက္ ၅ ခု မွာ အာရွေဒသသို႕ တိုက္ရိုက္ ၀င္ေရာက္ တုိက္ခိုက္ခဲ့သျဖင့္ ထူးျခားေသာ စက္တင္ဘာလျဖစ္ခဲ့ပါသည္။
တိုင္ဖြန္းမီယာသည္ ၾကာသပေတးေန႕အေစာပိုင္းက ဂ်ပန္သို႕ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ ဖိလစ္ပိုင္ တြင္လည္း ၂ ပတ္အတြင္း တုိင္ဖုန္း ၂ ႀကိမ္ ၀င္ေရာက္ခဲ့သျဖင့္ ဆံုးရံႈးမႈမ်ား ခံစားေနရဆဲ ျဖစ္သည္။ တိုင္ဖြန္းပါးမားသည္ ယခင္အပတ္က ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီး၊ လူ ၁၈ ဦး အနည္းဆံုး ေသဆံုးခဲ့သည္။ စက္တင္ဘာလကုန္ပိုင္းက ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ဗီယက္နမ္သို႕ ၀င္ေရာက္ခဲ့ေသာ တိုင္ဖြန္းကက္ဆာနာေၾကာင့္ လူရာေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ဖိလစ္ပိုင္တြင္ ျပန္လည္ထူေထာင္ ေနရဆဲျဖစ္ပါသည္။
ၾသဂုတ္လက တုိင္ဖြန္းမိုရာေကာ့ ထိုင္၀မ္သို႕ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီး၊ လူ ၆၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ ပါသည္။ ၎ၾသဂုတ္လတြင္းမွာပင္ တိုင္ဖြန္းအီေတာင္ ၀င္ေရာက္မႈေၾကာင့္ ထိုင္၀မ္တြင္ ေရလွ်ံမႈ၊ ေျမၿပိဳမႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး၊ လူတစ္ဒါဇင္ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ပါသည္။
အထက္ပါ ျဖစ္ရပ္မ်ား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ မည္သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ား ရွိေနပါသနည္း။
အဘယ္ေၾကာင့္ မုန္တိုင္းအားလံုးသည္္ ရာသီေႏွာင္းပိုင္းတြင္ တခ်ိန္ထဲ၀င္ေရာက္ခဲ့ ပါသနည္း။
အထက္ပါ ေမးခြန္းမ်ား၏အေျဖမွာ အယ္နီႏုိ (EL Nino) ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အယ္နီႏို္ေၾကာင့္ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာႏွင့္ ၎၏ေလထု၀န္းက်င္တြင္ ရာသီသဘာ၀မ်ား အခ်ိန္ေျပာင္းလဲသြားၿပီး၊ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ အလယ္ပိုင္းႏွင့္ အေရွ႕ပိုင္းေရထုမွာ ပံုမွန္ထက္ ပိုေႏြးလာေသာေၾကာင့္ ကမာၻလံုး ဆိုင္ရာ ရာသီဥတုအေပၚတြင္ လြန္ကဲေသာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
Ryan Maue ၏ အဆိုအရ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ အေနာက္ပိုင္း၏ အယ္နီႏို ႏွစ္မ်ားအတြင္း ရာသီေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္းမ်ားကို ပိုမိုေတြ႕ႀကံဳရဖြယ္ရွိၿပီး၊ အယ္နီႏုိသည္ ပစိဖိတ္၏ အေရွ႕ဖက္သို႕ နယ္ခ်ဲ႕လ်က္ရွိသည္ဟု ဆိုပါသည္။ အယ္နီႏိုျဖစ္စဥ္အတြင္း ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္ အပူခ်ိန္ ပိုေႏြးလာမႈသည္ ေရျပင္အထက္တြင္ ဖြဲ႕တည္ေနေသာ မုန္တိုင္းမ်ားအား ႀကီးမား၍ အင္အားျပင္းထန္ေသာ တိုင္ဖြန္း မုန္တိုင္းအဆင့္သို႕ ႀကီးထြား ေျပာင္းလဲ သြားေစခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အယ္နီႏိုႏွစ္မ်ားအတြင္း စူပါတုိင္ဖြန္းမုန္တိုင္းမ်ားကို ပိုမိုေတြ႕ရမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ခၽြဳိင္၀မ္ႏွင့္ မီလာမုန္တိုင္းမ်ား စူပါတိုင္ဖြန္းအဆင့္သို႕ ေရာက္ရွိခဲ့သည္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ယခုႏွစ္တြင္လည္း ၎အဆိုမွန္ကန္ေၾကာင္း သိရွိႏိုင္ပါသည္။
အယ္နီႏိုသည္ ကမာၻ႕ေလထုအထက္ပိုင္းတြင္ ေလထုအလႊာမ်ား ပိုမိုျဖစ္ေပၚေစၿပီး၊ ၎အေနအထားသည္ အပူပိုင္းဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္းမ်ားကို ရွင္သန္အားေကာင္းေစရန္ အားသစ္ ေလာင္းေပလုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ သို႕ျဖစ္၍ အတၱလန္တိတ္သမုဒၵရာ ေျမာက္ပိုင္းရွိ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမႈမ်ား၏ တရားခံလက္သည္ အယ္နီႏိုပင္ျဖစ္သည္ ဟု ဆိုႏိုင္ပါေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါသည္။
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
The information from this group yangonchronicle2010 were allowed to be reposted on the website named http://transparencymyanmar2010.blogspot.com/ upon their request.
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---