Posts
 | yangonchronicle2011 Op-Ed |
၁၃.၁.၂၀၁၂
ေဆာင္းပါးက႑
- ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းေတြ ျပန္ရွင္သန္လာဖို႔
*****************************************
ေဆာင္းပါးက႑
ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းေတြ ျပန္ရွင္သန္လာဖို႔
ခုိင္ဝင္း
(ဇန္နဝါရီ ၁၂ ထုတ္ ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္ အတြဲ (၂) အမွတ္ (၇၇) မွ ထုတ္ယူေဖာ္ျပသည္)
ႏုိင္ငံတကာေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူ Dominique Moisi က ပထဝီႏုိင္ငံေရးမွာ စိတ္ခံစားမႈမ်ား၏ အေရးပါပံုကိုသူ၏ The Geopolitics of Emotion စာအုပ္တြင္ ေရးသားခဲ့သည္။ ေဒသတြင္းေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ စိတ္အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ပထဝီႏုိင္ငံေရးဆက္စပ္ပံုကို သူက ရွင္းလင္းတင္ျပခဲ့သည္။ ယခင္က စိတ္ခံစားမႈမ်ားသည္ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ဆုိသည့္ အယူအဆကိုသူက ျငင္းခ်က္ထုတ္ခဲ့သည္။
Dominique Moisi က hope ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ျပည့္ဝေနသည့္ ခံစားမႈ၊ humiliation အရွက္တကြဲနဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာမဲ့ေနသည္ဟု ခံစားေနရသည့္ စိတ္အေျခအေနနဲ႔ fear ေၾကာက္စိတ္ခံစားမႈ ၃ မ်ိဳးျဖင့္ ေဒသ ၃ခု၏ ပထဝီ ႏုိင္ငံေရးကို တင္ျပခဲ့သည္။ သူက ထိုစိတ္အေျခအေန ၃ မ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္ရျခင္းမွာ ယင္းတို႔သည္ ယံုၾကည္မႈ (confidence) ဆိုသည့္ အယူအဆျဖင့္ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္စပ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။ ယံု ၾကည္မႈသည္ ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ယင္းတို႔သည္ အယူအဆျဖင့္ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္စပ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟုဆုိသည္။ ယံုၾကည္မႈသည္ ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ယင္းတို႔၏ ျပည္သူမ်ား ႀကံဳေတြ႕ရသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကိုေျဖရွင္းရာတြင္ႏွင့္ အျပန္အလွန္ဆက္ဆံမႈမ်ားတြင္ အဓိကက်သည္ဟုဆုိသည္။
ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ျပည့္ႏွက္ေနသည့္ အာရွတိုက္၊ ညႇိဳးငယ္ၿပီးဂုဏ္သိကၡာမဲ့ေနသည္ဟု ခံစားေနရသည့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက အာရပ္ကမာၻႏွင့္ ေၾကာက္စိတ္ခံစားေနရသည့္ အေနာက္အုပ္စု (ဥေရာပႏွင့္ အေမရိကန္) ဟုေဒသ ၃ ခုကို သံုးသပ္ျပခဲ့သည္။ အာရွတိုက္တြင္ ေနထိုင္သူအမ်ားစုတြင္ ေတာက္ပ သည့္အနာဂတ္ ကုိပိုင္ဆိုင္လိမ့္မည္ဟူေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည္ဟုMoisi က ေရးသားခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီးသူ၏ သံုးသပ္ခ်က္မွာေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေရာင္ျခည္ဟာ ျမန္မာျပည္သူမ်ားအေပၚ မက်ေရာက္ေသးသည့္ သေဘာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏စာအုပ္မွာ ၂၀၁၀ ဇြန္လတြင္ ထုတ္ေဝခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည့္အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အေျပာင္းအလဲမ်ား မစတင္မီျဖစ္သည္။
ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရွိသည္ဆိုသည့္ ခံစားမႈမွာယေန႔သည္ မေန႔ကထက္ ေကာင္းသည္။ မနက္ျဖန္သည္ ခံစားရမႈမ်ိဳး ျဖစ္သည္ဟု Moisiကဆိုသည္။ ထိုသို႔ ခံစားရမွလည္း ယံုၾကည္မႈမ်ား တစ္ေန႔တျခား တိုးပြားလာမည္ ျဖစ္ေလသည္။ သူက အရွက္ရၿပီး ဂုဏ္သိကၡမဲ့ေနသည္ဟု ခံစားရမႈသည္ ဒဏ္ရာအနာတရ ရထားသည့္ ယံုၾကည္မႈျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ယင္းစိတ္ခံစားေနရသူသည္ အနာဂတ္သည္ သူတို႔ႏွင့္ မသက္ဆုိင္ဟုလည္းခံစားေနရသည္။ ေၾကာက္စိတ္ ကေတာ့ ယံုၾကည္မႈမဲ့ေနသည့္ စိတ္ဟုသူကဆိုသည္။ လက္ရွိအေျခအေနကို စိုးထိတ္သလို အနာဂတ္သည္လည္း ပိုမိုေၾကာက္ရြံ႕စရာ ေကာင္းလိမ့္မည္ဟု ထင္ေနသည့္ စိတ္ခံစားမႈျဖစ္သည္ဟု သူကဆိုသည္။
Moisi ၏ သံုးသပ္ခ်က္အရဆိုလွ်င္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ရွင္သန္ဖို႔ရာသည္ ႏုိင္ငံတုိင္းအတြက္၊ လူမ်ိဳးတိုင္းအတြက္၊ ႏုိင္ငံသားတိုင္းအတြက္ အင္မတန္ အေရးႀကီးေလသည္။ အထူးသျဖင့္ အမ်ားစုေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ရင္မွာအျပည့္နဲ႔ျဖစ္ေနသည့္ အာရွတိုက္အတြင္းတည္ရွိသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ဆိုလွ်င္ ပိုလို႔ အေရးႀကီးေလသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံလို႔ဆိုရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းေနထိုင္သည့္ ႏုိင္ငံသားတိုင္းမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ျပည့္ႏွက္ေနဖို႔ လိုအပ္ေလသည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသာမက၊ တုိင္းရင္းသားအသီးသီး၏ ရင္ထဲတြင္လည္းေမွ်ာ္ လင့္ခ်က္ေတြ ျပည့္လွ်ံေနဖို႔ လိုအပ္ေလသည္။
အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ အာရွတုိက္သည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ အျဖစ္ထြန္းဆံုး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အာရွက်ားေလးေကာင္လို႔ ေခၚသည့္ ေတာင္ကိုရီးယား၊ တ႐ုတ္ (တိုင္ေပ)၊ ေဟာင္ေကာင္၊ စင္ကာပူတို႔သည္ အံ့မခန္း စီးပြားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကိုရရွိခဲ့သလို၊ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ထုိင္း၊ မေလးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အင္ဒိုနီးရွားတို႔သည္လည္း က်ားေပါက္ေလးမ်ား ျဖစ္လာေနသည္။ အိမ္နီခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေနထုိင္သူမ်ားက ယံုၾကည္မႈအျပည့္ျဖင့္ တက္ၾကြၿပီး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အလုပ္လုပ္ေနစဥ္တြင္ မိမိတို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့သည့္စိတ္ ခံစားေနရပါက အရွက္ပိုရလာမည္ ျဖစ္ေလသည္။ မိမိႏွင့္ နီးနီးစပ္စပ္ရွိသူမ်ားက တိုးတက္ႀကီးပြားေနခ်ိန္တြင္ မိမိကဘာလို႔ မျဖစ္ရသနည္းဟူေသာ စိတ္ခံစားလာရၿပီး၊ မိမိကိုယ္မိမိ ပိုမိုအရွက္ရေလမည္။ ညႇိဳးငယ္စိတ္ပိုဝင္ လာမည္ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုအခါ ထင္ရာစိုင္းႏုိင္ေလေၾကာင္း စာေရးသူသတိျပဳမိသည္။ အထူးသျဖင့္ ၂၀၁၁ မတုိင္ခင္က ျဖစ္ေလသည္။ သိမ္ငယ္စိတ္ႏွင့္အတူ အတိတ္ကိုတမ္းတၾကသည္။ ထိုင္း၊ ဗီယက္နမ္၊ ကေမာၻဒီးယား၊ ေလာႏုိင္ငံတို႔သည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတြင္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေနာက္အမ်ားႀကီး ေရာက္ခဲ့ ေၾကာင္းကို အၿမဲတေစ အမွတ္ရေနၾကသည္။ ဗီယက္နမ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ဗီယက္နမ္ ပို႔ကုန္မ်ားကို ျပည္တြင္းတြင္ ေတြ႕ျမင္ရတိုင္းမၾကာေသးခင္ ကာလအထိ ငါတို႔ေနာက္မွာရွိခဲ့သည့္ ဗီယက္နမ္သည္ ငါတို႔ကို ေက်ာ္တက္သြားၿပီ၊ ျဖစ္မွျဖစ္ရေလဆိုေသာ ဝမ္းနည္းစိတ္ႏွင့္အတူ သိမ္ငယ္စိတ္၊ အနာဂတ္ကို ေၾကာက္သည့္ စိတ္တို႔လည္း ဝင္လာေလေတာ့သည္။
သို႔ေသာ္ျငားလည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အစိုးရသစ္ တက္လာသည့္ ေနာက္ပိုင္းအေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည့္အခ်ိန္ကစၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံသား အခ်ိဳ႕တြင္ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းမ်ား ျပန္ရွင္သန္လာသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ အထူးသျဖင့္ ေခတ္ပညာတတ္မ်ားႏွင့္ အလယ္အလတ္ အထက္ပိုင္းျဖစ္ေလသည္။ အေျပာင္းအလဲမ်ားနဲ႔ အတူပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈေရးအခြင့္အလမ္းမ်ား ေပၚထြန္းလာမည္။ အနာဂတ္သည္ လွပလာလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္လက္ခံလာသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ စိတ္မေကာင္းစရာမွာ ေအာက္ေျခလူတန္းစားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားအမ်ားစုတြင္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းမ်ားရွင္သန္ ျဖစ္ေပၚေနသည္ကို သိပ္မေတြ႕ရျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုအခါမွာ ႏုိင္ငံေတာ္အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားအားလံုးတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား၊ မိမိကိုယ္ကိုယံုၾကည္မႈမ်ားျဖင့္ ျပည့္လွ်ံလာေစရန္ အထူးစီမံကိန္း အေနျဖင့္ ေဆာက္ရြက္ရသင့္ေလသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံႀကီး ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ရန္ ႐ုပ္ဝတၳဳပစၥည္းမ်ားအမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနသးသည္ ဆိုေသာ္လည္း၊ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံသားမ်ားတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား ျပည့္လွ်ံၿပီး အနာဂတ္အေပၚယံုၾကည္မႈ အျပည့္အဝရွိေနသည့္ စိတ္ေနစိတ္ထားထက္ ႏုိင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးတြင္ ပိုမိုအေရးႀကီးသည့္ အရာမရွိေတာ့ၿပီ။ ႏုိင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းမွသည္ ႏုိင္ငံသားအားလံုးတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား၊ ယံုၾကည္မႈမ်ားရွင္သန္ ျဖစ္ထြန္းလာရန္ ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံသားအားလံုးက ဝိုင္းဝန္ႀကိဳးပမ္းၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ ႀကိဳးလည္း ႀကိဳးပမ္းေနသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံသားအားလံုးက ဝိုင္းဝန္းႀကိဳးပမ္းၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ ႀကိဳးလည္းႀကိဳးပမ္းေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အခန္းက႑က အထူးအေရးႀကီး ေလသည္။ ပိုမိုႀကိဳးပမ္းရမည္ျဖစ္ေလသည္။
Moisiေျပာခဲ့သလိုေမွ်ာ္လင့္ျခင္းႏွင့္ ယံုၾကည္မႈ (Confidence) သည္ ဆက္စပ္ေနသည္ဟုဆိုလွ်င္ စာေရးသူ ထင္ျမင္သည္မွာ ႏိုင္ငံသားမ်ားတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းမ်ား၊ ယံုၾကည္မႈမ်ားရွိလာရန္ ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံသားမ်ား အၾကားယံုၾကည္မႈ (Trust) ရွိရန္လည္းအလြန္လိုအပ္ေလသည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္လည္း ႏုိင္ငံေတာ္၏ အခန္းက႑သည္ အထူးအေရးပါသည္ဟု ဆုိျခင္းျဖစ္ေလသည္။ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနသည့္ အေျပာင္းအလဲမ်ားအေပၚ ျပည္သူအမ်ားစုသည္ မယံုမရဲ ျဖစ္ေနေသးေလသည္။ ဆက္စပ္ၿပီး ယင္းတို႔၏ အနာဂတ္အေပၚ တြင္လည္းေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မထားရဲ၊ အျပည့္အဝမယံုၾကည္ရဲေသးေပ။
Ref: The Geopolitics of Emotion, Dominique Moisi, 2010
*****************************************
Google Docs makes it easy to create, store and share online documents, spreadsheets and presentations.
