ဘာသာျပန္သတင္းမ်ား
ဤရာစုႏွစ္ စာေမးပြဲမ်ားကို မီးေမႊးမည့္ ဘာသာေရးအရ မတူကြဲျပားမႈမ်ား
(25 January 2014 ရက္စြဲပါ The Guardian မွ Tony Blair ေရးသားေသာ Religious difference, not ideology, will fuel this century’s epic battle ကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပါတ္မ်ားကေတာ့ ဆီးရီးယား၊ လစ္ဗ်ား၊ အီရတ္၊ လက္ဘႏြန္၊ အီဂ်စ္၊ ယီမင္၊ တူနီးရွား ႏွင့္ ပါကစၥတန္ စသည့္ ေနရာအမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို ေတြ႕ရပါသည္။ ယခုႏွစ္ပိုင္း မ်ားအတြင္း ထိုသို႔ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳးကို ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား၊ အာဖရိကအလယ္ပိုင္းမွ ႏုိင္ငံမ်ား၊ ႐ုရွားႏွင့္ အာရွအ လယ္ပိုင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ထုိင္းႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္ တို႔တြင္လည္း ေတြ႕လာရသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ ထုိ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ႏုိင္ငံေရးအေၾကာင္းအရာမ်ားကို အေျခခံ၍ ျဖစ္လာသည္ဟုဆိုကာ သီးျခားစီ ႐ႈျမင္ႏုိင္သည့္အျပင္ ဘံုအေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း စတင္ေတြ႕ျမင္လာရသည္ဟုလည္း ႐ႈျမင္ ႏုိင္ပါသည္။ ထိုကိစၥကို ကိုင္တြယ္ရန္ စစ္မွန္ေသာ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာတစ္ခု စတင္ေဖာ္ထုတ္ရေတာ့ မည္ ျဖစ္ပါသည္။
တိုင္းျပည္တစ္ခုစီတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈအတြက္ သက္ဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံအလိုက္ မတရားမႈမ်ား သို႔မဟုတ္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား ရွိသည္ဟု ဆိုႏုိင္ေသာ္လည္း အားလံုးတြင္ တူညီေသာ အခ်က္တစ္ခု ရွိေနပါသည္။ ၎မွာ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ားသည္ ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းျပ အလဲြသံုးစားျပဳ၍ ေစ့ေဆာ္ခဲ့သည္ ဟူေသာ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ၎မွာ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဆိုးဖက္သို႔ ေျပာင္းလဲသြားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သံသယျဖစ္ဖြယ္မရွိေသာ အခ်က္တစ္ခုမွာ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ၾကသူမ်ားမွာ ၎တို႔ ယံုၾကည္ ကိုးကြယ္မႈကို အေၾကာင္းျပၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ပဋိပကၡ၏ ဘာသာေရးႏွင့္ ဆုိင္ေသာ သဘာဝသည္ ဘာသာေရးကို အေျခခံေသာ အစြန္းေရာက္အေတြးအေခၚမ်ား ျဖစ္လာပါသည္။ ထို႔အျပင္ ဤပဋိပကၡ၏ သဘာဝသည္ ေလ်ာ့မသြားပဲ ႀကီးထြား လ်က္ရွိေနသည္ကို ေတြ႕ေနရပါသည္။
လတ္တေလာ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ လုပ္ရမည့္ ကာကြယ္မႈမွာ လိုအပ္ေသာ လုံၿခံဳေရးကိစၥမ်ားကို ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ၉/၁၁ မွ စ၍ လံုၿခံဳေရးကိစၥႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ားမွာ တန္ဖိုးႀကီးလွၿပီး၊ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးလည္း ႀကီးပါသည္။ သို႔ေသာ္ လံုၿခံဳေရးအရ လုပ္ေဆာင္မႈတစ္ခုတည္း၊ (စစ္ေရးအရလုပ္ေဆာင္သည့္တိုင္) သည္ ျဖစ္ရသည့္ အေၾကာင္း အရင္းကို ေဖာ္ထုတ္ကိုင္တြယ္ျခင္း မဟုတ္ေသးေပ။ အဆိုပါ အစြန္းေရာက္ဝါဒသည္ လာရင္းအရပ္ ရွိပါသည္။ ၎မွာ ေမြးကတည္းက ပါလာေသာ အေတြးအေခၚတစ္ခု မဟုတ္ေပ။ သင္ယူလာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ၎ကို ပံုမွန္ပညာေရးစနစ္မွ လည္းေကာင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံ သမ႐ိုးက်မဟုတ္ေသာ ဘာသာေရးေက်ာင္းမ်ားမွ ျဖစ္ေစ သင္ယူလာၾကပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ဘုရားဝတ္ျပဳရာေနရာမ်ားတြင္ သင္ယူၾကၿပီး အင္တာနက္ဆက္သြယ္ေရး၏ ႀကီးမားေသာကြန္ရက္ျဖင့္ ျမွင့္တင္ေရးျပဳလုပ္လာၾကပါသည္။
နည္းပညာသည္ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို သယ္ေဆာင္လာသည့္ နည္းတူအမုန္းတရားမ်ားႏွင့္ ခြဲျခားမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ တရားမ်ားကို ျဖန္႔ေဝရန္လည္း အသံုးျပဳလာၾကပါသည္။ ယေန႔ အခ်ိန္အခါသည္ မည္သည့္ကာလ ကမွ်ႏွင့္ မတူေအာင္ ခ်ိတ္ဆက္မိေနၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ႀကီးမားစြာ တိုးတက္ေနပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ တစ္ကမာၻလံုး အျပန္အလွန္စကားေျပာႏုိင္မႈ လုပ္ေဆာင္ေနႏုိင္ၿပီဟု ဆိုရပါမည္။ စိတ္လႈပ္ရွား စရာေကာင္းၿပီး လြတ္ေျမာက္မႈဟုလည္း မွတ္ယူႏုိင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါ အခြင့္အလမ္းကို အစြန္းေရာက္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သူမ်ားက သတင္း စကားျဖန္႔ေဝရန္လည္း အသံုးခ်လာပါသည္။ ၎တို႔ကို တန္ျပန္ တားဆီးရန္ လိုအပ္ပါသည္။
လက္ရွိအားျဖင့္မူ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ ျမင္ကြင္းတြင္ ဆီးရီးယားမွ မႏွစ္ၿမိဳ႕ဖြယ္ လူမ်ား ေသေၾကေနရသည့္ ကိစၥကသာ လႊမ္းမိုးေနပါသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညွိႏိႈင္းမႈမ်ား ေအာင္ျမင္ပါေစဟုသာ ေမွ်ာ္လင့္ေနရပါသည္။ သို႔ေသာ္ ယခုအခ်ိန္တြင္ လူေပါင္း (၁၃၀၀၀၀) ေက်ာ္ (အခ်ိဳ႕က ႏွစ္သိန္းဟု ဆိုၾကသည္) ေသဆံုးၿပီး သန္းေပါင္းမ်ားစြာ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ေနရျခင္းေၾကာင့္ တုိင္းျပည္မွာ စုစည္းမႈအစည္းေျပလ်က္ ရွိပါသည္။ ဆီးရီးယားတြင္ မည္သည့္ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈကုိ က်င့္သံုးသည္ျဖစ္ေစ သို႔မဟုတ္ မည္သည့္ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈမွ ဆင္းသက္လာသည္ျဖစ္ေစ အားလံုးကို ညီတူညီမွ် ဆက္ဆံမႈမရိွမခ်င္း၊ အသိအမွတ္မျပဳမခ်င္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ ထာဝရသေဘာတူညီမႈကို ျမင္ေတြ႕ႏုိင္ဖြယ္ မရွိေပ။ လူနည္းစုဘာသာေရး အုပ္စုက အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုင္တြယ္မႈရွိေသာ လူမ်ားစုရွိေသာ တုိင္းျပည္ကို အုပ္စိုးထားလွ်င္ သို႔မဟုတ္ အစိုးရကို တိုက္ခိုက္ေနသူမ်ားတြင္ ဘာသာေရး အမ်ိဳးမ်ိဳးျခားနားေနမႈကို အေျခခံ၍ အုပ္ခ်ဳပ္လိုသူမ်ားအား ေကာင္းေနၿပီး ၎တို႔အလိုရွိမႈအား အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို သံုး၍ လုပ္ေဆာင္ရန္ ႀကိဳးစားပါက အလုပ္ျဖစ္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။
ဤကိစၥသည္ အေျခခံဥပေဒသစ္မ်ားက ေဖာ္ျပ႐ံုျဖင့္ လံုေလာက္ေသာ ကိစၥမ်ားမဟုတ္ေပ။ ဒီမိုကေရစီ ဆိုသည္မွာ ဆႏၵမဲေပးႏုိင္သည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုမွ်သာ မဟုတ္ပဲ၊ စဥ္းစားေတြးေခၚပံု နည္းလမ္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္သူမ်ားသည္ အေျခခံဥပေဒက ေဖာ္ျပထားခ်က္မ်ားကို အေလးထား႐ံုမက ညီတူညီမွ်ဆိုသည္ ကို ခံစားေတြးေခၚၾကရ ပါမည္။ ဘာသာေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ မတူကြဲျပားျခားနားမႈမ်ားကုိ လက္ခံအသိအမွတ္ ျပဳႏုိင္ရန္ သင္ၾကားေပးရမည္။ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ေပးရမည္။ လက္ခံအသိအမွတ္မျပဳႏုိင္သူမ်ားကို လက္နက္ျဖင့္ ႏွိမ္ႏွင္း႐ုံမက အေတြးအေခၚျဖင့္လည္း အႏိုင္ရရန္ ႀကိဳးပမ္းရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
အီရတ္အပါအဝင္ ေဒသတစ္လႊားတြင္ ဘာသာေရးအရ အစြန္းေရာက္မႈသည္ အတူတူထပ္တူျဖစ္ၿပီး၊ ျပည္သူမ်ား၏ ဒီမိုကေရစီ အနာဂတ္အတြက္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၎အစြန္းေရာက္မႈကို တိုက္ခိုက္ပစ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းသည္ အေရးပါသည္ဆိုသည္မွာ ထို အေၾကာင္းျပခ်က္ေတာ့ တစ္ခုအ ပါအဝင္ျဖစ္ပါသည္။ ၎တို႔ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ျခင္းမွာ မွားယြင္းၿပီး မ်က္စိတစ္ဆံုးသာ ၾကည့္သည္ဆို သည္ကုိ ျပေနပါသည္။ အစၥလာမ္၏ ဗဟိုခ်က္ရွိရာတြင္ ဘာသာေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးတို႔ မည္သို႔ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ တည္ရွိေနႏုိင္မည္ဆိုသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
သို႔ေသာ ဤအစြန္းေရာက္ျပႆနာသည္ အစၥလာမ္တြင္သာ အကန္႔အသတ္ႏွင့္ ရွိေနသည္ မဟုတ္ေပ။ ကမာၻအႏွံ႔တြင္ အျခားဘာသာေရးအရ ယံုၾကည္သူမ်ား၏ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ အစၥလာမ္ ဘာသာ ဝင္မြတ္ဆလင္မ်ားက သားေကာင္ျဖစ္ေနရသည့္ ဥပမာမ်ား ရွိပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ စိန္ေခၚမႈမွာ ဘာလဲဆိုသည္မွာ ထင္ရွားလာပါသည္။ ၎မွာ ၂၁ ရာစု၏ ပထမပိုင္း၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ ပဋိပကၡတို႔၏ သဘာဝကို အဓိပါယ္ဖြင့္ဆိုေပးႏုိင္ပါသည္။ ဤရာစုႏွစ္၏ စစ္ပြဲမ်ားသည္ ၂၀ ရာစုက စစ္ပြဲမ်ား ကဲ့သို႔ အစြန္းေရာက္အေတြးအေခၚမ်ား၏ ထြက္ကုန္တစ္ခုအျဖစ္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် နည္းလာပါသည္။ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အလြယ္တကူရန္ပြဲမ်ား ျဖစ္လာပါသည္။
အေျဖရွာရေသာ္ မတူကြဲျပားျခားနားေနသူမ်ားကို အျမင္က်ယ္ေစရန္ႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားမႈကို အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံရန္ အျမင္မ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးရန္ ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ဖက္ပိတ္အေတြးအေခၚမ်ားႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားမႈကို လက္မခံရန္ အင္တာနက္၌ သမ႐ိုးက်ပံုစံျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ တရားမဝင္လည္းေကာင္း ဝါဒျဖန္႔ခ်ီေနမႈမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ရပါမည္။ ယခု ၂၁ ရာစုတြင္ ပညာေရးမွာ လံုၿခံဳေရးကိစၥရပ္တစ္ခုပင္ ျဖစ္လာပါသည္။
ကၽြႏ္ုပ္အေတြ႕အႀကံဳအရ 9/11 အလြန္ကာလတြင္ အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ လြတ္ေျမာက္လာေသာ တိုင္းျပည္မ်ားမွာ ျပည္သူမ်ား၏ ဒီမုိကေရစီလိုလားခ်က္မ်ားကို ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ဝါဒမ်ားက မည္သို႔ေႏွာင့္ေႏွး ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြႏ္ုပ္သည္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရာထူးမွ အနားယူၿပီးေနာက္ ေဖာင္ေဒးရွင္းတစ္ခုကို တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ေဖာင္ေဒးရွင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ယံုၾကည္ ကိုးကြယ္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသာ လူမ်ားအၾကား ဗဟုသုတႏွင့္ နားလည္မႈမ်ား ပိုမိုအားေကာင္းလာေစရန္ ျမွင့္တင္ ေပးေရးျဖစ္ပါသည္။ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈ တစ္ခုအတြက္ ေတာင္းဆိုျခင္းမဟုတ္ပဲ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈ အားလံုး အခ်င္းခ်င္းေလးစားေရး အတြက္ ျဖစ္ပါသည္။ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈေၾကာင့္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ၾကားတြင္ ခြဲျခားမႈမရွိေစပဲ သနားညွာတာမႈႏွင့္ လူသားတန္ဖိုး အစစ္အမွန္မ်ားကို ကိုယ္စားျပဳလာရန္ ျဖစ္ပါသည္။
ေဖာင္ေဒးရွင္းသည္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္တြင္ တက္ၾကြစြာ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိပါသည္။ အဆိုပါ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ ဝါဒဒဏ္ကိုခံရေသာ ႏုိင္ငံအခ်ိဳ႕လည္း ပါဝင္ပါသည္။ ေဖာင္ေဒးရွင္းတြင္ ေပါင္စတာလင္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာယ တန္ေသာ ဘတ္ဂ်တ္ရွိၿပီး အခ်ိန္ျပည့္ဝန္ထမ္း၊ အခ်ိန္ပိုင္းဝန္ထမ္းမ်ာျဖင့္ တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ေနပါသည္။
ကၽြႏ္ုပ္ တို႔သည္ လက္ေတြ႕ ပ႐ိုဂရမ္မ်ားကို အာ႐ံုျပဳပါသည္။ ေက်ာင္းပ႐ိုဂရမ္မ်ား တြင္လည္း IGCSE ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အထက္တန္းေက်ာင္းမ်ား၌ အသိအမွတ္ျပဳထားၿပီး အြန္လိုင္းဗီဒီယိုကြန္ဖရင့္မ်ားျဖင့္ ကမာၻအႏွံ႔မွ ေက်ာင္းသားမ်ားခ်ိတ္ဆက္၍ တစ္ဦးအေၾကာင္းတစ္ဦး သင္ယူကာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးကို ျမွင့္တင္လ်က္ ရွိပါသည္။
တကၠသိုလ္တြင္ ပ႐ိုဂရမ္မ်ားလုပ္ေဆာင္ေနရာ အပိုေဆာင္း ဒီဂရီ သင္ခန္းစာမ်ား သင္ၾကားရန္ျဖစ္ၿပီး ေယးလ္တကၠသိုလ္တြင္ စတင္ေနၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ တ႐ုတ္ႏွင့္ လက္တင္အေမရိက အပါအဝင္ တကၠသိုလ္ ၂၀ ေက်ာ္တြင္လည္း စတင္ေနရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈႏွင့္ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း ကို သင္ၾကားၾကရ ပါသည္။ ေခတ္သစ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ဘာသာတရားမ်ားအတြက္ ကမာၻႀကီးမွ ေနရာေပး ရပါမည္။
ယခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ Harvad Divinity School ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ဝက္ဆိုဒ္တစ္ခု ထူေထာင္ၿပီး ဘာသာေရးႏွင့္ ပဋိပကၡနယ္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနမႈမ်ားအတြက္ ေနာက္ဆံုးခဲြျခမ္းစိတ္ျဖာ ေလ့လာခ်က္မ်ား၊ ဘာသာတရားမ်ားကို နက္နဲစြာေလ့လာျခင္းမ်ား၊ ဘာသာတရား၏ သက္ေရာက္မႈမ်ားႏွင့္ အဓိကစိန္ေခၚမႈမ်ား စသည္တို႔ကို ေဖာ္ျပ ေပးသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကၽြႏ္ုပ္တို႔ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ အေတြ႕အႀကံဳအရ၊ ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ ကမာၻႀကီး၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုကိုသာ လက္လွမ္းမွီေသာေၾကာင့္ ႀကီးမားလွေသာ ျပႆနာႀကီးကို ေသးငယ္ေသာ အပိုင္းမွသာ ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ ႏုိင္ပါေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ အစိုးရမ်ား၏ မူဝါဒမ်ားေျပာင္းသြားေရး ျဖစ္ပါသည္။ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္မႈကို ဘာသာေရးကိစၥတင္မဟုတ္ ႏိုင္ငံေရးကိစၥအျဖစ္ပါ ရႈျမင္၍ စတင္ကိုင္တြယ္ရန္၊ မည္သည့္ ေနရာမွစ၍ ဘာသာေရးကို မွားယြင္း႐ႈျမင္မႈစတင္ ျပန္႔ပြားသည္ကို အရင္းအျမစ္ရွာေဖြရန္၊ ကမာၻ႕ေခါင္းေဆာင္ မ်ားက အစီအစဥ္တြင္ အဓိကကိစၥရပ္အျဖစ္ ေပါင္းစည္းတိုက္ဖ်က္ၾကရန္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ယခုမွ အစျဖစ္၍ အမ်ားႀကီး ရုန္းကန္ႀကိဳးပမ္းၾကရ ပါဦးမည္။