Posts
 | yangonchronicle2011 Op-Ed |
၁၀.၉.၂၀၁၂
ေဆာင္းပါးက႑
- အာဏာရွင္ ဂိမ္းသီအိုရီ နိဒါန္း
*****************************************
ေဆာင္းပါးက႑
အာဏာရွင္ ဂိမ္းသီအိုရီ နိဒါန္း
Introduction to Dictator Game Theory
ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳ
(စက္တင္ဘာ ၁၀ရက္ထုတ္ Weekly Eleven ဂ်ာနယ္အတြဲ(၇) အမွတ္(၄၈)မွ ထုတ္ယူတင္ျပခ်က္။)
''ဂိမ္းသီအိုရီကို အာဏာရႇင္ေတြနဲ႔ တိုက္ပြဲဝင္တဲ့ေနရာမႇာ သံုးလို႔ရတယ္'' ''ဘယ္လိုသံုးလဲ'' တစ္ေန႔တြင္ ကိုဘသစ္အိမ္ေရာက္လာကာ ဂိမ္းသီအိုရီ အေၾကာင္း ရႇင္းျပသည္။ ကြၽန္ေတာ္က ဂိမ္းသီအိုရီကို မကြၽမ္းက်င္ပါ။ သူေျပာသမွ် သိတတ္သမွ်ေတြကို ေလ့လာေနပါသည္။ ''ဂိမ္းသီအိုရီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီလိုေမးခြန္းေတြ ထုတ္ၾကည့္ရေအာင္'' ''ေျပာပါ'' ''အာဏာရႇင္ေတြ အၿမဲပဲ အထက္စီးရေနမႇာလား။ အာဏာရႇင္ေတြ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုအထက္စီးက ရတာလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ေျဖႏိုင္မႇာလား'' ''လူခ်င္းအတူတူ သူတို႔ အထက္စီးရတာ ေတြ႔ဖူးတယ္။ ကိုလိုနီေခတ္က ကြၽန္ေတာ္တို႔ အ႐ိုးအရင္းေတြပဲ ကိုက္ရတယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း ေကာင္းေကာင္းစားခ်င္တယ္။ အိမ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ေန၊ ကားေကာင္းေကာင္း စီးခ်င္ၾကတယ္။ ခုထက္ထိ ကြၽန္ေတာ့္အေနနဲ႔ သူတို႔ဘာေၾကာင့္ အထက္စီးေရာက္တယ္ဆိုတာကို မဆန္းစစ္ဖူးပါဘူး'' ''လူေတြေလာဘေၾကာင့္ ဒီလိုအာဏာရႇင္ေတြက အေပၚစီးရ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္က စကားျပန္ ေတြ ကို မုန္းၾကတယ္။ သူတို႔ဟာ ပုဆိန္႐ိုးေတြလို ျဖစ္သြားတယ္။ လူ႐ိုးေတြကို ပိုက္ဆံေပးတယ္။ လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ မွ်ားေခၚတယ္။ ဒီလုိလူေတြက သူတို႔ကို အခြင့္အလမ္းေပးသူေတြကို ေက်းဇူးရႇင္လို႔ သေဘာထားၿပီး ကာကြယ္ေစာင့္ေရႇာက္ၾကတယ္''
''ျမန္မာေတြက တစ္လုတ္စားဖူးသူ႔ေက်းဇူးဆိုတာ ရႇိတယ္မဟုတ္လား'' ''ဒီလိုနဲ႔ အာဏာရႇင္ေတြရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ မ်ားလာတယ္။ အာဏာရႇင္ကို အခြင့္အလမ္းေတြ ေပးလိုက္သလို ျဖစ္ေနတယ္။ မူလကတည္းက တစ္ဖက္ေစာင္းနင္းျဖစ္ေနတဲ့ လူမႈေရးကြန္ရက္(Social Net-work) မႇာ အာဏာရႇင္ဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ တန္ခိုးေတြ ထြားလာေတာ့တယ္။''
''ဒီေခတ္မႇာေတာ့ ဒီလိုေပါင္းစားေနသူေတြကို ခ႐ိုနီေတြလို႔ ေခၚတယ္မဟုတ္လား'' ''Crony ရဲ႕ မူလအဓိပၸာယ္ကေတာ့ မိတ္ေဆြေကာင္း မိတ္ေဆြ ေဟာင္းေတြပါပဲ။ ေရႇး Dictionary ထဲမႇာ ဒီလိုပဲ။ မိတ္ေဆြေကာင္းမိတ္ေဆြေဟာင္းလို႔ပဲ ေရးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႔ထြက္တဲ့ Dictionary မႇာကေတာ့ အာဏာရႇိသူမ်ားႏႇင့္ ေပါင္းစားေနၾကသူ စီးပြားေရးသမားေတြမ်ားလို႔ ဆိုထားပါတယ္'' ''အာဏာရႇိသူအပါး ေျမႇာက္ပင့္စားေသာက္တဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးရႇိပါ တယ္။ လူေတြဟာ ဆင္းရဲမႇာေၾကာက္ၾကတယ္။ ဒုကၡေရာက္မႇာ ေၾကာက္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရႇိသူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းအလုပ္လုပ္လာၾကတယ္'' ''ဟုတ္ပါ တယ္ ဒါဟာ နားမလည္တဲ့ လူသားေတြရဲ႕ ဓေလ့စ႐ိုက္ ျဖစ္လာတယ္။ ခ႐ိုနီေတြဟာ လူသားေတြရဲ႕ ဓေလ့စ႐ိုက္ကို အရင္းတည္ၿပီး ပါဝါကို တည္ေဆာက္ တယ္။ ဒီလိုတန္ခိုးႀကီးထြားလာတဲ့ အာဏာရႇင္ကို အႏိုင္ယူဖို႔ ခဲယဥ္းလာေတာ့တာပါပဲ''
'ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးကို ျပန္ၾကည့္ပါမယ္။'' ကိုဘသစ္က သူရဲ႕ ဂိမ္းသီအိုရီကို ေရႇ႕တန္း တြန္းတင္ေနတယ္။ ''ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ မိတ္ေဆြမ်ား ဟာ အနစ္နာခံၿပီး တိုက္ပြဲဝင္ၾကတယ္။ အေသခံတယ္။ အပင္ပန္းခံၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေစာေစာကေျပာတဲ့လူ ဗီဇေၾကာင့္ လူေတြဟာ (လူသားပီသစြာပဲ) အသက္ရႇင္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္လာတယ္။ သူတို႔အထဲမႇာ အခ်ဳိ႕ဟာ ခ်မ္းသာတဲ့လမ္းစကို ေတြ႔လာတယ္၊ အခ်ဳိ႕က ခရီးသြားဟန္လႊဲဆိုသလို မိမိအက်ဳိးအျမတ္ကို ဦးစားေပးလာတယ္''
''ဒီလုိျဖစ္လာတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ လူေတြဟာ ဆင္းရဲဒဏ္ကို ခံႏိုင္တယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့ဒဏ္ကို မခံႏိုင္ၾကတာမ်ဳိးေတြပဲ မဟုတ္လား။''
''ဒီေတာ့ ဒီလိုဒီမိုကေရစီအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ၾကရင္း စိတ္ဝမ္းကြဲမႈေတြ ျဖစ္လာေတာ့တာပါပဲ။ ဒါဟာ သဘာဝပါ။ ဒီဘက္ေခတ္မႇာ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ဆယ္စုႏႇစ္ သံုးေလးစုေလာက္ ၾကာလာတဲ့အခါ ဘယ္သူက အႏိုင္ရလာလဲ။ အႏိုင္ရလာသူက အာဏာရႇင္ျဖစ္လာတာကို ေတြ႔ရ ေပမယ္'' ''ဘာလို႔ ဒီလိုျဖစ္တတ္တာလဲ'' ''လူေတြဟာ အ႐ိုအေသခံခ်င္တာပဲေလ။ ခ်မ္းသာတဲ့ အာဏာရႇင္ေတြဟာ အေနေခ်ာင္ အစားေခ်ာင္သလို ပတ္ဝန္း က်င္လူေတြဟာလည္း အ႐ိုးအရင္းေလးေတြသာမက အဆီအသားေတြကိုပါ ရလာတယ္'' ''ခ႐ိုနီေတြနဲ႔ သူနဲ႔ပတ္သက္တဲ့သူေတြ ခ်မ္းသာလာၾကတာကို ေတြ႔ရတယ္'' ''ဒီလုိပတ္သက္တဲ့လူေတြဟာလည္း ဥပေဒကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားတဲ့ေနရာမႇာ ႀကီးႏိုင္ငယ္ညႇဥ္းပံုစံကို အသားက်လာတယ္။ ယာဥ္စည္းကမ္း ေဖာက္ဖ်က္မႈ ဥပမာတစ္ခုကို တင္ျပမယ္။ ျမန္မာျပည္မႇာေပါ့။ ရဲက ဖမ္းဆီးအေရးယူတဲ့အခါ ဘယ္လိုတုံ႔ျပန္လဲ''
''ရဲဖမ္းရင္ ပိုက္ဆံေပးလိုက္ရင္ ၿပီးတယ္မဟုတ္လား'' ''ဟုတ္ပါတယ္၊ မိတ္ေဆြတစ္ဦးက သူ႔ရဲ႕သီအိုရီကို တင္ျပတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ကေတာ့ ရဲဖမ္း ရင္ ပိုက္ဆံေပးလိုက္တာကို ဥပေဒမဲ့လို႔ ေျပာမႇာေပါ့၊ မႇန္ပါတယ္ သူ႔ကိုကြၽန္ေတာ္လည္း ေျပာျပပါတယ္။ ''ဒါအက်င့္ပ်က္တာပဲ''ဆိုေတာ့ သူက ''ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္ေတြမႇာေကာ ဒီလိုပဲ ရဲဖမ္းရင္ဘာလုပ္လဲ'' ဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္က သူ႔ကို ေျပာျပတယ္ ''အျပစ္ေပၚမူတည္တယ္၊ တရား႐ံုးတက္ရတာေတြ ဒဏ္ေငြ ေဆာင္ရတာေတြ ရႇိတတ္တာပါပဲ''လို႔ ေျပာေတာ့ သူက ''ဒဏ္ေငြေဆာင္တယ္ဆိုတာ ပိုက္ဆံေပးတာပဲေလ။ က်ဳပ္လည္း ပိုက္ဆံပဲေပးတာပဲေပါ့'' ဒါကို အက်င့္ပ်က္မႈ Corruption လို႔ သူသေဘာေပါက္ဟန္ မတူေသးဘူး။ သေဘာေပါက္ရင္လည္း သူ႔အေနနဲ႔ အဆင္ေျပေနေသးသေရြ႕ေတာ့ ဒါကို ပိုသေဘာ က်ေနတာ အေသအခ်ာပါ'' ''ဟုတ္တယ္ေလ၊ အက်င့္ပ်က္တယ္လို႔ မျမင္ဘူး၊ ျမင္ရင္လည္း အေသးအမႊားလို႔ ယူဆေနတယ္'' ''ေလ့လာလိုက္ရင္ Corruption ဆိုတဲ့ ျခစားမႈေတြဟာ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါေတြဟာ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းကို ဒုကၡေပးေနတာကို သေဘာမေပါက္ၾကဘူး''
''႐ုတ္တရက္လည္း သေဘာေပါက္ဖို႔မလြယ္ဘူး။ ဂိမ္းသီအိုရီအရ ေျပာရရင္ေတာ့ ဒါဟာ လူ႔သဘာဝပဲ။ ရဲကလည္းအာဏာသံုးတယ္။ ပိုက္ဆံယူ တယ္ေလ။ အျပစ္ရႇိတယ္လို႔ အစြပ္အစြဲခံရသူကလည္း အဆင္ေျပေအာင္လုပ္မယ္လို႔ စိတ္ကူးထားတာပါပဲ။'' ''ဒီလိုနဲ႔ပဲ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံလံုး ျခစားလာေနတာ ကိုး၊ ျခစားတယ္ဆိုတာ အက်င့္ပ်က္တာ (Corruption) ျဖစ္တာကို ေျပာတာပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္ခင္ဗ်ားကို အျဖစ္တစ္ခုေျပာျပမယ္'' ကိုဘသစ္က ေအာက္ပါ အတိုင္း ေျပာျပသည္။
''အင္း စဥ္းစားတဲ့ပုံစံက နည္းနည္းကြာဟေနတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အစက႐ိုးတဲ့ အစိုးရလို႔ ေျပာတာ'' ''ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ ဒီမိုကေရစီဂိမ္းမႇာ အာဏာ ရႇင္ေတြက အႏုိင္ရသြားတတ္တာကို သတိထားရမယ္၊ ကြၽန္ေတာ္က တစ္ပုိင္းတစ္စ သုံးသပ္တင္ျပထားတာပါ။ ဘယ္သူ႔ကိုမႇ အျပစ္တင္ေနတာ မဟုတ္ပါ ဘူး။''
''ကဲ ကိုဘသစ္၊ ခင္ဗ်ားဂိမ္းသီအိုရီ နိဂုံးေလးေျပာျပပါ'' ''နိဂုံးခ်ဳပ္ရရင္ေတာ့ ဂိမ္းေတြကို ကစားတဲ့အခါ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ပြင့္လင္းမႈရႇိမႇ လိုအပ္တဲ့အေျဖေတြကို ရရႇိတယ္၊ အႏုိင္အ႐ႈံး သိသာထင္ရႇားတယ္၊ ဥပမာ စစ္တုရင္ကစားပြဲဆိုပါေတာ့ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ လႈပ္ရႇားမႈေတြအားလုံးကို ျမင္ ေနရတယ္''ပြင့္လင္းတယ္ဆိုရင္ ေကာင္းတယ္၊ မွ်တမႈလည္း ရႇိမႇာေပါ့'' ''ဒါေပမဲ့ Dictator ကေတာ့ သူ႔စည္းမ်ဥ္းသူဆြဲၿပီး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မရႇိၾကဘူး။ ေရြး ေကာက္ပြဲေတြမႇာ မဲခိုးတာေတြမ်ဳိးရႇိရင္ေတာ့ ကစားပြဲဟာ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္း ျဖစ္လာတာေပါ့'' ''ေနာက္ဆုံး အာဏာရႇင္ေတြ အႏုိင္ရလား'' ''တစ္ဖက္အ သင္းက ဘုရင္မကို ထုတ္ခုိင္းထားတာမ်ဳိးေတြနဲ႔ အႏုိင္ရေအာင္ လုပ္တတ္ပါတယ္၊ ဒါဟာ မတရားတဲ့ ကစားပြဲေတြပါ'' ''တစ္ဖက္က ဘုရင္ Dictator ေသ သြားရင္ ဒါမႇမဟုတ္ ဖယ္ရႇားခံရရင္ ပြဲၿပီးသြားၿပီ။ Game over ေပါ့။ ဘုရင္ဘာမႇမလုပ္ႏုိင္ဘဲ ပိတ္ေနရင္လည္း Game over ျဖစ္သြားတာပါပဲ'' ''လက္ေတြ႔မႇာ လည္း စစ္တုရင္ပြဲ (Chess Game) လိုပဲေပါ့ေနာ္'' ''ဟုတ္တယ္၊ အားၿပိဳင္ေနတဲ့အခါ ဂိမ္းသီအိုရီက တကယ္အေရးပါပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး စီးပြားေရးေတြ အားလုံးမႇာ အေရးပါတဲ့က႑မႇာ ေနရာရေနပါတယ္။ ယေန႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဂိမ္းေတြကိုလည္း ပညာရႇင္မ်ား ဆန္းစစ္ဖို႔လိုမယ္ ထင္ပါတယ္။''
*****************************************
Google Drive: create, share, and keep all your stuff in one place.
