ပင္လယ္ကမ္းေျခၿမိဳ႕ Hua Hin တြင္က်င္းပျပဳလုပ္ေသာသတင္းစာ႐ွင္းလင္းပြဲတြင္၎ကဆက္လက္၍၂ဝ၁၅တြင္အာဆီယံအသိုင္းအဝုိင္းတစ္ခုျဖစ္ရန္ရည္႐ြယ္ထားေသာတူညီခ်က္တြင္ျမန္မာအစိုးရလည္းလတ္မွတ္ေရးထိုးထားရာျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင္႔လူ႔အခြင္႔အေရးကိစၥမ်ားတြင္တိုးတက္လုပ္ေဆာင္သြားရန္ကတိျပဳၿပီးသကဲ႔သို႔ျဖစ္ေနသည္ဟုေဖာ္ျပထားပါသည္။
ထိုအဖြဲ႕သစ္ကို ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights ဟုေခၚၿပီးအဆိုပါအဖြဲ႕သည္အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားကိုျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ႏိုင္ရန္အာဏာမ႐ွိသည့္အျပင္လူ႔အခြင္႔အေရးအကာအကြယ္ေပးေရးထက္လူ႔အခြင္႔အေရးကိုပိုမိုတိုးျမွင္႔အေလးထားေရးကိုသာလုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္သည္။
ျပန္လည္ေႏြးေထြးသင္႔ျမတ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားသည္ေႏွးေကြး၍ထိခိုက္မႈမ်ား႐ွိႏိုင္ေၾကာင္းဝါ႐ွင္တန္ကစိုးရိမ္ပူပန္သည့္အတြက္အေ႐ွ႕အာ႐ွႏွင္႔ပစိဖိတ္ဆိုင္ရာလက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Kurt Campbell ဦးေဆာင္၍ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔လာေရာက္ျခင္းျဖစ္သည္။
အဂၤလိပ္ေဘာလံုးသည္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေ႐ႊ၏အံ႔ဩဖြယ္စြဲလမ္းႏွစ္ၿခိဳက္မႈတစ္ခုျဖစ္ေနသည္မွာမဆန္းေသာ္လည္းေလးနက္ေသာေမးစရာမ်ား႐ွိေနပါသည္။အေမရိကန္၏အႏွစ္၂၀ၾကာျပစ္တင္မႈ၊အေရးယူမႈမ်ားအၿပီးတြင္ "ဝါ႐ွင္တန္" ကတပ္မေတာ္အစိုးရႏွင္႔တိုက္႐ိုက္ေစ႔စပ္ညွိႏႈိင္းမည္ဟုဆိုခဲ႔ၿပီးျမန္မာအစိုးရႏွင္႔ပတ္သက္၍မိမိတို႔မည္မွ်နားလည္ထားပါသနည္းဟုစက္တင္ဘာ၂၄ရက္ေန႔တြင္အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Hillary Clinton ကေျပာၾကားခဲ႔သည္။ဂ်ပန္အိုကီနာဝါ Meio University မွျမန္မာ႔အေရးကၽြမ္းက်င္သူ Donald M. Seekins က "အရာအားလံုးအေပၚတြင္ေကာင္းစြာနားမလည္ပါ။နားလည္ရန္လည္းမလြယ္ကူလွပါ" ဟုဆိုသည္။ျမန္မာအစုိးရ၏ႏို္င္ငံတကာအေပၚ႐ႈျမင္မႈကိုအျပည့္အဝနားလည္ရန္ႀကိဳးစားျခင္းသည္၎တို႔၏လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကိုခြင္႔လႊတ္ေပးျခင္းမဟုတ္ပါ။ျမန္မာ႔တပ္မေတာ္ကဆက္လက္ျပဳလုပ္ေနေသာၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္မႈမ်ားတြင္စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ားလည္းပါဝင္သည္ဟုအမ်ားကယံုၾကည္ေနပါသည္။တပ္ခ်ဳပ္ႀကီးႏွင္႔သူ႔တပည့္မ်ားကိုမွားယြင္းစြာနားလည္ျခင္းေပၚတြင္အေျခခံထားေသာမူဝါဒမ်ားသည္ထိေရာက္မႈမ႐ွိျခင္း (သို႔) ဆန္႔က်င္ဘက္ရလဒ္ကိုသာရ႐ွိပါလိမ္႔မည္ဟုျမန္မာ႔အေရးကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကသတိေပးထားပါသည္။သို႔ျဖစ္၍ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားအေၾကာင္းကိုသိ႐ွိနားလည္ရန္အခ်ိန္ေရာက္လာၿပီျဖစ္၍သူ၏တပည့္မ်ားက "အဘႀကီး" ဟုေခၚေသာတပ္ခ်ဳပ္ႀကီး၏အေၾကာင္းစတင္ေဆြးေႏြးၾကပါစို႔။
အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက၎အား "ေနာက္ျပန္သြားသူ" အျဖစ္သတ္မွတ္ထားၿပီးအသက္၇၆ႏွစ္႐ွိတပ္ခ်ဳပ္ႀကီးကမူသူ႔ကိုယ္သူခၽြတ္ၿခံဳက်ေနေသာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈမ်ားစီးဝင္လာေစရန္တံခါးဖြင္႔ေပးသူ၊လမ္း၊တံတားမ်ားသာမကႀကီးက်ယ္ခမ္းနားေသာေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႕သစ္ႀကီးတည္ေဆာက္သူ၊ရဲရင္႔ေသာျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးသမားတစ္ေယာက္အျဖစ္ထင္ျမင္ေနပံုရပါသည္။လက္ေတြ႕အမွန္တရားမွာဤသို႔မဟုတ္ပါ။ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံသူမ်ားသည္ႏိုင္ငံကိုအက်ိဳးမျပဳဘဲတပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုသာႀကြယ္ဝေစခဲ႔ပါသည္။ရတနာသဘာဝဓာတ္ေငြ႕စီမံကိန္းတစ္ခုတည္းကပင္လွ်င္၄.၈၃ဘီလ်ံရရိွခဲ႔ေၾကာင္းဝါ႐ွင္တန္အေျခစိုက္ Earth Right International ၏အစီရင္ခံစာအရသိ႐ွိရပါသည္။ျမန္မာျပည္သူအမ်ားစုမွာစိတ္ညစ္ညဴးဖြယ္ဆင္းရဲတြင္း၌႐ွင္သန္ေနထိုင္ရဆဲျဖစ္ၿပီးေနျပည္ေတာ္တည္ေဆာက္မႈသည္အလြန္တန္ဖိုးႀကီးမားေသာေငြေၾကးျဖဳန္းတီးမႈပင္ျဖစ္ပါသည္။
တပ္မေတာ္အစိုးရ၏ႏို္င္ငံျခားသားမ်ားကိုေၾကာက္႐ြံ႕ေသာအဆိုးျမင္အယူအဆသည္အထီးက်န္ဧကစာဝါဒထက္စာလွ်င္က်ဴးေက်ာ္မႈကိုေၾကာက္႐ြံ႕ေသာအ႐ိုးစြဲေနသည့္ဝါဒေၾကာင္႔အျမစ္တြယ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ရာစုႏွစ္နီးပါးမွ်ျပည္ပအင္အားႀကီးႏိုင္ငံ၏သိမ္းပိုက္မႈကိုခံခဲ႔ရၿပီး၁၉၄၈တြင္ၿဗိတိန္ထံမွလြတ္လပ္ေရးရေသာအခါတြင္လည္းလူမ်ိဳးစုတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ေတာ္လွန္မႈေၾကာင္႔တစ္စစီၿပိဳကြဲလုနီးပါးျဖစ္ခဲ႔ရသည္။ထို႔ေၾကာင္႔ပင္ႏိုင္ငံအားျပည္တြင္းျပည္ပအႏၱရာယ္မ်ားရန္သူမ်ားလက္မွကာကြယ္ေစာင္႔ေ႐ွာက္ႏိုင္ခဲ႔ေသာသမိုင္းဆိုင္ရာေနရာတစ္ခုကိုျမန္မာ႔တပ္မေတာ္ကရ႐ွိခဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္။စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားသည္၎တို႔အားဖိအားေပးမႈကိုႏိုင္ငံအားၿခိမ္းေျခာက္ခံရမႈအျဖစ္နားလည္သတ္မွတ္ေလ႔႐ွိၿပီးယင္းအခ်က္မွာမွားယြင္းေသာလမ္းျပေခါင္းေဆာင္မႈႏွင္႔မွားယြင္းေသာအယူအဆျဖစ္သည္ဟု Australia's Griffith University မွသုေတသီ Andrew Selth ကသံုးသပ္ပါသည္။သို႔ရာတြင္စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား၏ေၾကာက္႐ြံ႕မႈသည္မွန္ကန္ေနၿပီးအေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏အေရးယူမႈမ်ား၊ျပစ္တင္ေဝဖန္ေနမႈမ်ားကအဆက္မျပတ္မီးထိုးေပးေနသကဲ႔သို႔ျဖစ္ေစပါသည္။၁၉၈၈ခုႏွစ္ဒီမိုကေရစီေတာင္းဆိုဆႏၵျပပြဲကာလအေတာအတြင္းျမန္မာ႔ကမ္း႐ိုးတန္းတြင္အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ေရတပ္သေဘာအုပ္စုေစလႊတ္ေနရာယူခဲ႔ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ျမန္မာႏို္င္ငံကိုအီရန္၊ေျမာက္ကိုရီးယားတို႔ႏွင္႔အတူအထီးက်န္အာဏာ႐ွင္ႏိုင္ငံမ်ားအုပ္စုသို႔သြတ္သြင္းလိုက္ပါသည္။အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ေ႐ွာင္ဖယ္စိမ္းကားမႈသည္ျမန္မာႏိုင္ငံကိုအာ႐ွ၏စစ္အင္အားႀကီးႏိုင္ငံတစ္ခုအျဖစ္တည္ေဆာက္ျခင္းႏွင္႔လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအၿမဲတမ္းအဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္ေသာတ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၊႐ု႐ွားတို႔ႏွင္႔ပိုမိုရင္းႏွီးေသာဆက္ဆံေရးလမ္းေၾကာင္းရ႐ွိသြားျခင္းဟူေသာစြဲၿမဲခိုင္မာေနသည့္လႈပ္႐ွားမႈ၂ခုဆီသို႔တြန္းပို႔ေနသကဲ႔သို႔ျဖစ္သြားခဲ႔ပါၿပီ။
႐ိုင္းျပသူမ်ားျပခန္း
ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေ႐ႊသည္ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္အားလံုးထက္အေရးပါအရာေရာက္ေသာအုပ္ခ်ဳပ္သူျဖစ္ေသာ္လည္းထိပ္ဆံုးတြင္တစ္ဦးတည္းရပ္တည္ေနသူမဟုတ္ပါ။သူအလြန္သေဘာက်၍ဆက္ခံသူအျဖစ္ေ႐ြးခ်ယ္ထားေသာဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသူရေ႐ႊမန္းႏွင္႔အစိုးရ၏ေရ႐ွည္ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္သည့္ႏ်ဴကလီယာနည္းပညာရ႐ွိေရးအစီအစဥ္၏မာလိန္မႉး၊အေမရိကန္ဆိုင္ရာသံအမတ္ေဟာင္းဦးေသာင္းတို႔သည္တပ္ခ်ဳပ္ႀကီး၏အမာခံသစၥာ႐ွိဘက္ေတာ္သားမ်ားျဖစ္ပါသည္။ထို႔အျပင္တပ္ခ်ဳပ္ႀကီးႏွင္႔ဆက္ႏြယ္ေနေသာလက္တစ္ဆုပ္စာစီးပြားေရးလုပ္ငန္း႐ွင္မ်ားအုပ္စုသည္လည္းအမာခံဘက္ေတာ္သားမ်ားျဖစ္ၿပီး၎တို႔အနက္အမ်ားစုမွာဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားကဲ႔သို႔ပင္အေမရိကန္ႏွင္႔ဥေရာပသမဂၢတို႔ကခ်မွတ္ထားေသာအေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ၏ပစ္မွတ္အေၾကာင္းအရာျဖစ္ေနပါသည္။တပ္ခ်ဳပ္ႀကီး၏စီးပြားေရးဆိုင္ရာေရာင္းရင္းမ်ားအုပ္စုသည္ဩဂုတ္လကျမန္မာႏိုင္ငံသို႔လာေရာက္ေသာ (ေစ႔စပ္ေဆြးေႏြးေရးကိုေထာက္ခံသူ) ဆီနိတ္တာ Jim Webb ကိုေႏြးေထြးစြာႀကိဳဆို၍ "အဘႀကီး" ၏စည္း႐ံုးေရးအစီအစဥ္ကိုပါဝင္ေဆာင္႐ြက္ခဲ႔သည္။အေမရိကန္မရင္းတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေဟာင္းဆီနိတ္တာကိုၿပံဳးၿပံဳးႀကီးလက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ေနေသာဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေ႐ႊ၏ပံုကိုႏိုင္ငံပုိင္႐ုပ္ျမင္သံၾကားဌာနကထုတ္လႊင္႔ခဲ႔ၿပီးအစိုးရအာေဘာ္ New Light of Myanmar သတင္းစာကလည္း"ဩဇာႀကီးေသာအေမရိကန္လႊတ္ေတာ္အမတ္ကျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚခ်မွတ္ထားေသာစီးပြားေရးအေရးယူမႈမ်ားကိုဆန္႔က်င္ေၾကာင္း" ေဖာ္ျပ၍၎၏စာဖတ္ပရိသတ္ကိုေဆာ္ဩခဲ႔ပါသည္။
ဆယ္စုႏွစ္၂စုမွ်တင္းႀကပ္စြာပိတ္ပင္အေရးယူခံရေသာ္လည္းတပ္မေတာ္အစိုးရသည္ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမႈႏွင္႔တကြ႐ွင္သန္ႏိုင္ခဲ႔သည္။သို႔ေသာ္အေရးယူပိတ္ပင္မႈမ်ားကို႐ုတ္သိမ္းေပးေစလိုေသာ၎တို႔၏ဆႏၵမွာမူေလ်ာ႔ပါးမသြားခဲ႔ပါ။ကမၻာကဘယ္လိုထင္ထင္သန္းေ႐ႊကဂ႐ုမစိုက္ပါဟုျပည္သူအမ်ားစုကေျပာဆိုပါသည္။သို႔ရာတြင္ႏိုင္ငံတကာမွဝိုင္းပယ္ထားေသာအေနအထားကိုဖယ္႐ွားလိုေသာဆႏၵ၎တြင္႐ွိပါသည္ဟု Rogers ကေျပာၾကားခဲ႔ၿပီးဥပေဒအရတရားဝင္ေသာအစိုးရျဖစ္ေလဟန္ဖံုးကြယ္လွည့္စားလိုေသာဆႏၵလည္း႐ွိကာႀကိဳတင္အကြက္ခ်ထားေသာ၂၀၁၀ေ႐ြးေကာက္ပြဲက၎ကိုအေထာက္အကူျပဳလိမ္႔မည္ဟုဆိုသည္။ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေ႐ႊသည္ "စည္းကမ္း႐ွိ၍စနစ္က်ေသာဒီမိုကေရစီစနစ္" ကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖန္တီးရန္သႏၷိ႒ာန္ခ်ထားၿပီးအဆိုပါစနစ္သည္စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုအျမစ္တြယ္ခိုင္မာေစသည္သာမကဘဲ၎၏အာဏာဆက္လက္ခ်ဳပ္ကိုင္လိုမႈႏွင္႔ပုဂၢိဳလ္ေရးရာက႑ကိုပါအကာအကြယ္ေပးႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။၂၀၀၂ခုႏွစ္က၎ထံမွအာဏာသိမ္းရန္ႀကံစည္မႈျဖင္႔ဦးေနဝင္း(သူ႔အားေျမေတာင္ေျမွာက္၍အာဏာပလႅင္ေပၚတင္ေပးခဲ႔သူ) ႏွင္႔သမီးခင္စႏၵာဝင္းတို႔ကိုေနအိမ္တြင္အက်ယ္ခ်ဳပ္ထားၿပီးဦးေနဝင္း၏ေျမးမ်ားအားေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ႔သည္။ဦးေနဝင္းသည္လ်စ္လ်ဴ႐ႈခံဘဝျဖင္႔ဂုဏ္သိကၡာမဲ႔စြာကြယ္လြန္သြားခဲ႔သည္ဟုစာေရးဆရာ Christina Flink (Living Silence: Burma under Military Rule စာအုပ္ကိုေရးသားသူ) ကေျပာၾကားခဲ႔သည္။ထို႔အတြက္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေ႐ႊသည္ထပ္တူထပ္မွ်နာက်င္စြာျဖစ္ပ်က္ခံစားရပါလိမ္႔မည္။တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲ၏ေနာက္ထပ္အားနည္းခ်က္တစ္ခုမွာသူ၏မိသားစုႏွင္႔ပတ္သက္ေနၿပီး"စည္းမဲ႔ကမ္းမဲ႔ထင္တိုင္းႀကဲ" ႏိုင္ရန္ခြင္႔ျပဳအလိုလိုက္ခဲ႔သည္ဟု Rogers ကေျပာပါသည္။၎၏သားသမီး၈ဦးအနက္မွတစ္ဦးျဖစ္သူစိန္ထည္လက္ဝတ္ရတနာမ်ားညြတ္ေနေအာင္ဆင္ျမန္းထားသည့္သႏာၱေ႐ႊႏွင္႔ဗိုလ္မႉးတစ္ေယာက္တို႔၏ႀကီးက်ယ္ေသာလက္ထပ္ပြဲႀကီးကို၂၀၀၆ခုႏွစ္ဇူလိုင္လကက်င္းပခဲ႔ရာဆင္းရဲတြင္းနက္ေနေသာျပည္သူမ်ား၏အမ်က္ထြက္ျခင္းကိုခံခဲ႔ရပါသည္။
ယခုအခါတပ္မေတာ္အစိုးရသည္ေနရာတိုင္း၌ေဆြးေႏြးမႈမ်ားျပဳလုပ္ေနသည္ကိုေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ယခင္လကဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသိန္းစိန္သည္ၿပီးခဲ႔ေသာ၁၄ႏွစ္အတြင္းအဆင္႔အျမင္႔ဆံုးျမန္မာတာဝန္႐ွိပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံသို႔တက္ေရာက္ခဲ႔ပါသည္။၎ကကုလကိုယ္စားလွယ္မ်ားအားအေရးယူပိတ္ပင္မႈမ်ားသည္တရားမွ်တမႈမ႐ွိေၾကာင္းနယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ေျပာၾကားခဲ႔သည္။ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္သည္ဆီနိတ္တာ Jim Webb ႏွင္႔အေမရိကန္လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Kurt Campbell တို႔ႏွစ္ဦးစလံုးႏွင္႔ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းခဲ႔ပါသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္းေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကအစိုးရတာဝန္႐ွိပုဂၢိဳလ္ႏွင္႔အေရးယူပိတ္ပင္မႈမ်ား႐ုတ္သိမ္းေရးကိစၥကိုေဆြးေႏြးခဲ႔ပါသည္။
ယခုအခ်ိန္တြင္ဘာမွျဖစ္မလာႏိုင္ေသးပါ။ Campbell က "မွားယြင္းစြာအခ်က္ျပမႈျဖစ္သြားႏိုင္သည္" ဟုသတိေပးခဲ႔ၿပီးသူ၏အထက္အရာ႐ွိကလည္းသေဘာတူပါသည္။အေရးယူမႈမ်ားသည္မိမိတို႔မူဝါဒ၏တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအျဖစ္ဆက္လက္ထား႐ွိဦးမည္ဟု Hilary Clinton ကဆက္လက္ေျပာၾကားပါသည္။အဆိုပါအေၾကာင္းအရာကိုေဆြးေႏြးျခင္း၊ေစ႔စပ္ညွိႏႈိင္းျခင္းမ်ားကို "လက္နက္ကိရိယာ" အျဖစ္အသံုးျပဳ၍ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ဒီမိုကေရစီျဖစ္ေပၚေရးပန္းတိုင္ကိုေရာက္႐ွိေအာင္ႀကိဳးစားသြားဦးမည္ဟုဆိုပါသည္။