ဘာသာျပန္သတင္းမ်ား (၂)
၂၀၁၄ သုိ႔မဟုတ္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ဧရာမႏွစ္တစ္ႏွစ္
(The Diplomat မွ 28 Jan 2014 ရက္စြဲပါ Big Year for Myanmar Economic Reforms ကုိဘာသာျပန္ဆုိသည္)
ဦးစြာေမးလုိသည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအရွိန္ကုိ ထိန္းသိမ္းထား ႏုိင္ပါမည္ေလာဟူသည့္ ေမးခြန္းျဖစ္ပါသည္။
ဇန္နဝါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္၊ သတၱဳတူးေဖာ္ေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာဥပေဒ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ေရး အပါအဝင္ လြန္စြာအေရးႀကီးသည့္ ဥပေဒမူၾကမ္း ၃၀ ခန္႔ႏွင့္အတူ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးမ်ား ျပန္လည္စတင္ခဲ့ပါသည္။
ယင္းလႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးႀကီးႏွင့္အတူ လြန္စြာေသခ်ာသည့္ အခ်က္တစ္ခုလည္း ထြက္ေပၚလာပါသည္။ ယင္းမွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အလုပ္႐ႈပ္မည့္ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ပင္ ျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟု ဆုိလုိျခင္းျဖစ္သည္။
တစ္ခ်ိန္တစ္ခါက အထီးက်န္အပယ္ခံဘဝသုိ႔ ေရာက္ခဲ့ဖူးသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဇာတ္ခုံေပၚတြင္ ယမန္ႏွစ္(၂၀၁၃ခုႏွစ္)က ႀကံဳေတာင့္ႀကံဳခဲေသာ မွတ္တုိင္မ်ားဆက္တုိက္ ဆုိသလုိ စုိက္ထူႏုိင္ခဲ့သည္။
ယင္းမွတ္တုိင္မ်ားတြင္ ျမန္မာ့မုိဘုိင္းလ္ ဆက္သြယ္ေရးအခန္းက႑၌ ႏုိင္ငံတကာကုမၸဏီႀကီးႏွစ္ခု ျဖစ္ေသာ တယ္လီေနာႏွင့္ ေအာ္ရီတူးတို႔ ပါဝင္လုပ္ကုိင္ခြင့္ တင္ဒါေအာင္ျမင္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ႏွင့္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ဆုိင္ရာ ဥပေဒအတြက္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေရးဆြဲႏုိင္ခဲ့ျခင္းတုိ႔လည္း ပါဝင္ခဲ့သည္။ ယခုဆုိလွ်င္ အခန္းက႑ အသီးသီးမွ ကမာၻလုံးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ အတြင္း ပထမဆုံး အႀကိမ္အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ကာ စီးပြားေရးလုပ္ကုိင္ခြင့္ျပဳမည့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဥပေဒႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကုိ ေစာင့္ဆုိင္းေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။
သုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ လာမည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွစ၍ ျမန္မာ့စီးပြားေရးနယ္နမိတ္မ်ားကုိ ဖြင့္လွစ္ေပးပါမည္ဟု ေပးထားသည့္ ကတိအတုိင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ လုပ္ကုိင္ေပးေရးဟူသည့္ ဖိအားႀကီးမွာ အစိုးရေပၚတြင္ က်ေရာက္လ်က္ရွိသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ နီးကပ္လာသည္ႏွင့္အမွ် ႏုိင္ငံတကာဘ႑ာေရး အင္စတီက်ဴးရွင္းႀကီးမ်ား အေလးေပးေျပာဆုိလာခဲ့ၾကသည္မွာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္းမႈသည္ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရး အေရးကိစၥမ်ား ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းႏုိင္မႈအေပၚ မ်ားစြာမူတည္ေနလိမ့္မည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ အဆုိပါ အေရးကိစၥမ်ားတြင္ အလွမ္းေဝးကြာေသာ ေနရာေဒသမ်ားမွ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အုပ္စုမ်ားႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားေရး ပါဝင္သလုိ မီဒီယာႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးလည္း ပါဝင္သည္။
“စီးပြားေရး အသြင္ကူးေျပာင္းမႈဟာ ႀကီးမားတဲ့စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ႀကီးမားတဲ့ အလားအလာေတြနဲ႔ အခြင့္အလမ္းေတြလည္း ရွိေနတယ္” ဟု ကမာၻ႔ဘဏ္မွ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ Country Director ျဖစ္သူ Ulrich Zachau က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ကုန္ပုိင္းတြင္ ေျပာၾကားသည္။ “အေျခခံက်တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ေတြဆက္ရွိေနတာတုိ႔၊ အားလုံးက စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႔ ဆုံးျဖတ္ထားတဲ့အတုိင္း လုပ္ကုိင္ေနတာတုိ႔ စတာေတြက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးအတြက္ အခရာက်ပါတယ္၊ ျမန္မာတစ္ျပည္လုံးက ျပည္သူေတြရဲ႕ လူေနမႈဘဝေတြ ကုိလည္း တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ သိသိသာသာ ျမွင့္တင္ေပးပါလိမ့္မယ္” ဟု ၎ကေျပာၾကားသည္။
အဆုိပါအေရးကိစၥမ်ား ေအာင္ျမင္ခဲ့မည္ဆုိပါက ျမန္မာ့စီးပြားေရးနယ္ပယ္အတြင္းသုိ႔ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ဝင္ေရာက္မႈမွာ ယခုႏွစ္အတြင္း ၆ ဒသမ ၈ ရာခုိင္ႏႈန္းထိ ျမင့္တက္လာမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရေၾကာင္း ကမာၻ႔ဘဏ္၏ အဆုိအရ သိရသည္။
တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ႏုိင္ငံျခားတုိက္႐ုိက္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ(FDI) သည္ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ဘ႑ာေရးႏွစ္၏ ပထမငါးလတာ အတြင္းမွာပင္ ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၈ ဘီလီယံထိေရာက္ရွိခဲ့ၿပီျဖစ္ရာ ယခုႏွစ္တြင္မူ စံခ်ိန္တင္မည့္ အေနအထားတြင္ ရွိေနေပသည္။ အဆုိပါပမာဏသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တာကာလလုံး FDI ပမာဏ(ေဒၚလာ ၂ ဒသမ ၇ ဘီလီယံ) ကုိ ေက်ာ္လြန္သြားျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္း ၂၀၁၂ ပမာဏသည္လည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကထက္ ၄၂ ဒသမ ၁ ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးျမင့္လာျခင္းျဖစ္သည္။
ယခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာအစိုးရ ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္မည့္ ကိစၥမ်ားအနက္ မုိဘုိင္းလ္ေအာ္ပေရတာ လုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ကုိ ေနာ္ေဝအေျခစိုက္ တယ္လီေနာႏွင့္ ကာတာအေျခစုိက္ ေအာ္ရီဒူးတုိ႔အား ခ်ေပးမည့္ကိစၥ လည္း တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္လက ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရးက တင္ဒါေခၚယူခဲ့ရာ တစ္ႏုိင္ငံလုံး မုိဘုိင္းကြန္ယက္ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ယင္းကုမၸဏီႀကီးႏွစ္ခု တင္ဒါေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ယခု ဇန္နဝါရီလ မကုန္မီ အခ်ိန္အတြင္း ယင္းႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီႀကီးႏွစ္ခုကုိ မုိဘုိင္းလ္ကြန္ယက္ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ လုိင္စင္ခ်ေပး လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရေၾကာင္း ျမန္မာ့စာတုိက္ႏွင့္ တယ္လီကြန္းဆက္သြယ္ေရးဌာန (MPT) ကေျပာၾကားသည္။
လုိင္စင္ခ်ေပးလုိက္သည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ဆက္သြယ္ေရးတာဝါတုိင္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆာက္လုပ္တပ္ဆင္ လိမ့္မည္ျဖစ္ရာ လာမည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာလူဦးေရ သန္း ၆၀ ၏ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔ မုိဘုိင္းဖုန္း အသုံးျပဳႏုိင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရသည္။ အစိုးရက ထုတ္ျပန္ထားေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံလူဦးေရ၏ ၇ ဒသမ ၀၈ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔သာ မုိဘုိင္းလ္ဖုန္း အသုံးျပဳႏုိင္သည္။
“လုိ္င္စင္အသက္ဝင္တဲ့ေန႔ကေန ေျခာက္လေရာက္တာနဲ႔ ဝန္ေဆာင္မႈေတြစေပးႏုိင္ဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဆုံးျဖတ္ထားၿပီး သားပါ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ကြန္ယက္ကုိလည္း ျဖစ္ႏုိင္လ်င္ အျမန္ဆုံးေပၚေပါက္လာေအာင္ လုပ္မွာပါ။ ျမန္မာအစိုးရ ဘက္က အင္မတန္တုိးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈရွိၿပီး အလားအလာေကာင္းတဲ့ အခ်က္ျပမႈေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေတြ႕ျမင္ထား ပါတယ္။ ဥပေဒလုပ္ထုံးလုပ္နည္းဆုိင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြရွိလာမယ္ ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိ ေတြ႕ျမင္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ယခုလုိ မုိဘုိင္းဆက္သြယ္ေရးအခန္းက႑အတြက္ မူေဘာင္တစ္ခုဖန္တီးဖို႔ သူတုိ႔ႀကိဳးပမ္းလုပ္ကုိင္ေနတာကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အားေပးအားေျမွာက္ျပဳသလုိ အေထာက္အပံ့လည္း ျပဳပါတယ္” ဟု ေအာ္ရီဒူး(Ooredoo) ကုမၸဏီ၏ စီအီးအုိျဖစ္သူ Ross Cormack ကေျပာၾကားသည္။ ေအာ္ရီဒူးသည္ ၁၅ ႏွစ္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ရရွိမည့္ ကာလတေလွ်ာက္ မုိဘုိင္းလ္ကြန္ယက္ အေျခခံအေဆာက္အဦး အတြက္ ေဒၚလာ ၁၅ ဘီလီယံ အသုံးျပဳသြားမည္ဟု ကတိျပဳ ေျပာဆုိထားသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္လအတြင္း မုိဘုိင္းလ္ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းအတြက္ တင္ဒါေခၚယူမႈမွာ ထုိႏွစ္အတြင္း MPT ၏ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား အနက္တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္က MPT သည္ တယ္လီဆက္သြယ္ေရးဥပေဒ သာမက တုိင္းျပည္အတြက္အေရးႀကီးသည့္ အေျခခံအေဆာက္အဦး ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကုိ လုပ္ကိုင္ႏုိင္မည့္ ကန္ထ႐ုိက္ လုပ္ငန္းမ်ား ကုိလည္း တံခါးဖြင့္ေပးခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အႀကီးဆုံးဖြံ႕ၿဖိဳးေရး စီမံကိန္းႀကီးမ်ားအနက္ တစ္ခုျဖစ္ေသာ သီလဝါစီးပြားေရးဇုန္(SEZ) ကုိလည္း ယင္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ပင္ စတင္လုပ္ကုိင္ႏုိင္ခဲ့သည္။ သီလဝါအထူးစီးပြားေရးဇုန္ေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ရမႈ၊ ၎တုိ႔အား ေလ်ာ္ေၾကးေပးေဆာင္မႈ အစရွိသည့္ ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ ေႏွာင့္ေႏွးမႈမ်ားရွိေနေသာ္လည္း ဂ်ပန္ဧရာမ ေကာ္ပိုရိတ္ႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာ ဆူမီတုိမုိႏွင့္ မစ္ဆူဘစ္ရွီတုိ႔ႏွင့္ ဖက္စပ္ပူးေပါင္းလုပ္ကုိင္ကာ ေဒၚလာ သန္း ၁၅၀ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမည့္ ယင္းစက္မႈဇုန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ လုိအပ္ေနသည့္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားကုိ ဆြဲေဆာင္ရာတြင္ အေထာက္အပံ့ျပဳလိမ့္မည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။
“ျပည္ပက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြလက္ခံၿပီး အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြကုိ ဖန္တီးႏုိင္ဖုိ႔ အင္မတန္ အေရးႀကီး ပါတယ္။ အဲဒါမွ ျမန္မာျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အသီးအပြင့္ေတြကုိ ခံစားၾကရမွာပါ” ဂ်ပန္လႊတ္ေတာ္မွ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ စက္မႈဝန္ႀကီး Yoshihiko Isozaki က ႏုိဝင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ SEZ စတင္ျခင္း အခမ္းအနား၌ ေျပာၾကားသည္။ အဆုိပါ စီမံကိန္းကုိ လာမည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ကုန္ပုိင္းတြင္ အၿပီးသတ္ႏုိင္ လိမ့္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားေၾကာင္းလည္း ၎ကဆုိသည္။
ထုိသုိ႔ စီမံကိန္းၿပီးဆုံးမည့္ရက္မ်ားသတ္မွတ္ထားျခင္း၊ ဥပေဒေရးဆြဲမည့္ကိစၥမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနျခင္း အစရွိသည္ တုိ႔ေၾကာင့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္သည္ ျမန္မာ့ေစ်းကြက္ထဲသုိ႔ ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ ဝင္ေရာက္လာမည့္ ႏုိင္ငံျခား ကုမၸဏီသစ္မ်ားအတြက္ အေရးႀကီးေသာ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားကုိ ျပသလိမ့္မည္ျဖစ္သည္။
“ယခု ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ထဲမွာ ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ အာမခံလုပ္ငန္းစတာေတြ ဖက္စပ္လုပ္ငန္းသေဘာမ်ိဳးနဲ႔ လုပ္ကုိင္လာတာကုိ ေတြ႕ျမင္ရလိမ့္မယ္လုိ႔ ယုံၾကည္တယ္၊ ျပည္ပက ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေပးတာေတြလည္း ေတြ႕ျမင္လာရလိမ့္မယ္” ဟု ရန္ကုန္အေျခစုိက္ ဥပေဒအႀကံေပးလုပ္ငန္းျဖစ္ေသာ Polastri, Wint & Partners မွ Managing Partner ျဖစ္သူ Alessio Polastri ကေျပာၾကားသည္။ “ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပူးေပါင္းလုပ္ကုိင္မယ့္ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြက ႏုိင္ငံျခားသားေတြအတြက္ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕မႈရွိေအာင္ ဥပေဒအသစ္ေတြက လုပ္ေဆာင္ေပးပါ လိမ့္မယ္” ဟု ၎က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။
အစိုးရက ႏုိင္ငံျခားဘဏ္မ်ားႏွင့္ ျပည္ပမွအာမခံလုပ္ငန္းမ်ားအား ျမန္မာေစ်းကြက္တြင္းသုိ႔ ဝင္ေရာက္လုပ္ကုိင္ ခြင့္ျပဳမည္ဟု ဆုိထားေသာ္လည္း လတ္တေလာ အေနအထားအထိ လုပ္ကုိင္ခြင့္မရရွိၾကေသးေပ။ ယခုႏွစ္အတြင္း တြင္မူ အခ်ိဳ႕ေသာ ျပည္ပဘဏ္မ်ား ဝင္ေရာက္လုပ္ကုိင္ခြင့္ရရွိမည္ဟု ခန္႔မွန္းရသည္။ သုိ႔ေသာ္ မေလးရွားအေျခစုိက္ CIMB ဘဏ္၊ စင္ကာပူ DBS ဘဏ္ ႏွင့္ ဂ်ပန္ဆူမီတုိမိုမစ္ဆူအီဘဏ္ တုိ႔အပါအဝင္ ႏုိင္ငံျခားဘဏ္ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျမန္မာျပည္၌ ကုိယ္စားလွယ္႐ုံးခြဲမ်ား ဖြင့္လွစ္ထားသလုိ အာမခံလုပ္ငန္းပုိင္းတြင္ နာမည္ရထားၿပီးျဖစ္ေသာ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားလည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ႐ုံးမ်ားဖြင့္လွစ္ထားၾကသည္။ ယင္းအာမခံလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ACE ၊ MetLife ႏွင့္ Prudential တုိ႔လည္းပါဝင္ၾကသည္။
“ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈတစ္ခုတည္းအတြက္ လူေတြက ျမန္မာျပည္ကုိမလာၾကဘူး၊ အက်ိဳးအျမတ္ထုတ္လုိ႔ရမယ့္ အခြင့္အလမ္း ေတြရွိလုိ႔သာ လာၾကတာ” ဟု Polastri ကသုံးသပ္ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ ယခု ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း မၾကာေသးခင္ကာလက သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းထားေသာ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဥပေဒကုိ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးဆြဲမည္ ျဖစ္သည္။ သုိ႔မွသာ ႏုိင္ငံျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား အေနျဖင့္ ဝန္ေဆာင္မႈႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ အခန္းက႑ထဲသုိ႔ အလြယ္တကူဝင္ေရာက္ကာ စီးပြားေရး လုပ္ကုိင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။
ယမန္ႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္း ဥေရာပသမဂၢက ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အသိအမွတ္ျပဳလုိက္ၿပီးေနာက္ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းမ်ားမွ ျပည္ပတင္ပုိ႔မႈမွာ ျပန္လည္ျမင့္တက္လာရာ ယခုႏွစ္အတြင္း ေဒၚလာ သန္း ၇၀၀ ဖုိးအထိရွိလာမည္ဟု ခန္႔မွန္းရသည္။ Heineken ၊ Carlsberg ၊ Siam Cement Group ႏွင့္ Nissan Corp တုိ႔ကဲ့သုိ႔ ႏုိင္ငံျခားကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားသည္လည္း ေဒၚလာသန္းေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားၿပီျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွစ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၎တုိ႔၏စက္႐ုံမ်ားလည္ပတ္ႏုိင္ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။
“လတ္တေလာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈေတြနဲ႔အတူ ကုန္သြယ္ေရးအခန္းက႑ဟာ ပုိၿပီးထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ အပုိင္းထဲကုိ ေရာက္လာတယ္၊ အဲဒီေတာ့ ဥပေဒေရးဆြဲတာတုိ႔၊ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပခ်က္ လုပ္တာတုိ႔ကုိ အျမန္ဆုံး ေတြ႕ျမင္လာ ရႏုိင္ပါတယ္” ဟု ရန္ကုန္အေျခစုိက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ Thura Swiss မွ သုေတသီ Jeremy Rathjen ကေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အလားအလာအရွိဆုံးႏွင့္ အက်ိဳးအျမတ္ အျဖစ္ထြန္းႏုိင္ဆုံးေသာ စြမ္းအင္အခန္းက႑ကုိ ၾကည့္မည္ ဆုိလွ်င္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနက ကမ္းလြန္စြမ္းအင္ တူးေဖာ္ေရးလုပ္ကြက္မ်ားအတြက္ တင္ဒါေခၚယူမႈ၌ ေလွ်ာက္ထားႏုိင္သည့္ လုပ္ငန္းအေရအတြက္ကုိ လတ္တေလာေလွ်ာ့ခ်ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏုိဝင္ဘာ ၃၀ ရက္ေန႔က ေနာက္ဆုံးအႀကိမ္ ေလွ်ာက္လႊာေခၚယူကာ လုပ္ကိုင္ခြင့္ျပဳသည့္ စာရင္းတြင္ Daewoo၊ PTTEP၊ TOTAL၊ Chevron၊ GAIL India၊ Hawkley ႏွင့္ Petronas တုိ႔ကဲ့သုိ႔ ဧရာမစြမ္းအင္ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ား ပါဝင္ခဲ့သည္။ လာမည့္ ဧၿပီလအတြင္း စြမ္းအင္တူးေဖာ္လုပ္ကုိင္ခြင့္အတြက္ ေခၚယူမႈျပဳရာ၌ အဆုိပါ စာရင္းမွာ ထပ္မံေလ်ာ့နည္း သြားဖြယ္ သာရွိသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈမ်ား မည္သုိ႔ပင္ရွိေနေစကာမူ အခ်ိဳ႕ေသာ ႏုိင္ငံျခား ကုမၸဏီမ်ားမွာ ေစ်းကြက္တြင္း သုိ႔ဝင္ေရာက္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ေျခတုံခ်တုံျဖစ္လ်က္ရွိသည္။ အေၾကာင္းမွာ ဥပေဒမ်ားသည္ မၾကာခဏဆုိသလုိ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု Polastri ကမွတ္ခ်က္ျပဳသည္။
ျမန္မာ့စီးပြားေရးတုိးတက္မႈတြင္ အႏၱရာယ္မ်ားသည့္အျခားေသာ ကိစၥရပ္မ်ားလည္း ရွိပါေသးသည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ အာဆီယံ စီးပြားေရးအသိုက္အဝန္း ထူေထာင္ေရး ဟူသည့္ကိစၥေၾကာင့္ ျပတ္ျပတ္သားသားျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပသည္။
“အထူးသျဖင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအရွိန္ကုိ ထိန္းသိမ္းထားေရးဆုိတာ စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ ကမာၻလုံး ဆုိင္ရာအတုိင္းအတာနဲ႔ ေစ်းႏႈန္းေတြက်ဆင္းေနတာတုိ႔၊ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြ ေႏွးေကြးက်ဆင္း တာတုိ႔ စတာေတြကလည္း ျပင္ပဂယက္ေတြထဲမွာ ပါေနျပန္တယ္” ဟု ကမာၻ႔ဘဏ္က လတ္တေလာ ထုတ္ျပန္ေသာ ျမန္မာ့ စီးပြားေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ျမန္မာအေနျဖင့္ ႏုိင္ငံျခား ေငြလဲလွယ္မႈ ႏႈန္းထားမ်ား ဆုိးရြားေနျခင္း၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈျမင့္မားေနျခင္း အစရွိသည္တုိ႔ကုိလည္း ေျဖရွင္းရန္ လုိအပ္သည္ဟု ကမာၻ႔ဘဏ္က သတိေပး ေျပာဆုိထားသည္။
“မည္ကာမတၱသေဘာသာရွိသည့္ အေမရိကန္ေဒၚလာႏွင့္ ျမန္မာက်ပ္ေငြလဲလွယ္မႈႏႈန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပုိ႔ကုန္ တင္ပုိ႔မႈ ဆုိင္ရာ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္စြမ္းေပၚမွာ အႏုတ္လကၡဏာေဆာင္ေစသည့္ ဂယက္႐ုိက္ခတ္လာမည္ကုိ စိုးရိမ္ရပါသည္။
အထူးသျဖင့္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကလည္း ျမင့္တက္လ်က္ရွိသည္” ဟု ကမာၻ႔ဘဏ္၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္က႑ကို ၾကည့္မည္ဆုိလွ်င္လည္း ျမန္မာျပည္သူလူထု၏ ၂၉ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ လွ်ပ္စစ္မီးရရွိၾကသည္။ စီးပြားေရးအရ အခရာက်သည့္ ရန္ကုန္ကဲ့သုိ႔ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားမွာ မၾကာခဏမီးပ်က္မႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရသည္။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ေရးစက္႐ုံမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ကမာၻ႔ဘဏ္ႏွင့္ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ (ADB) တုိ႔ထံမွ ေခ်းေငြ စုစုေပါင္း သန္း ၂၀၀ ရရွိထားေသာ္လည္း ႏွစ္စဥ္အစိုးရ၏ စရိတ္စုိက္ထုတ္မႈမွာ ေဒၚလာ သန္း ၁၉၀ ခန္႔ရွိရာ ျပႆနာမ်ား ပုိမုိဆုိးရြားလာႏုိင္ပါသည္။
ထုိ႔ျပင္ အစိုးရက ဧၿပီလမွစ၍ အိမ္ေထာင္စုအေတာ္မ်ားမ်ားအတါက္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားခကို ၄၃ ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးျမွင့္ေကာက္ခံမည္ဟု ေၾကညာထားၿပီျဖစ္ရာ ယခုႏွစ္ သည္ စားသုံးသူ (သုံးစြဲသူ)မ်ားအတြက္ ႀကီးမားသည့္ အေျပာင္းအလဲတစ္ရပ္ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရမည့္ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ ျဖစ္လာေပလိမ့္မည္။ အစုိးရက ေအာက္တုိဘာလတြင္ ဓာတ္အားခမ်ား တုိးျမွင့္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္ အဆုိပါ ေၾကညာခ်က္ကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အဆုိပါ အစီအစဥ္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္ဝန္းလုံးတြင္ ဆႏၵျပမႈမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။
“လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ အခန္းက႑ရဲ႕ ဘ႑ာေရး အလားအလာေကာင္းဖုိ႔ လုပ္မယ္ဆုိရင္ အခြန္ေကာက္တဲ့ ႏႈန္းထားေတြ တုိးျမွင့္ရမွာျဖစ္သလုိ အစိုးရစရိတ္စုိက္ထုတ္မႈေတြ ပုိၿပီးလုပ္ေပးရတာမ်ိဳးေတြလည္း လုိအပ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ADB မွ စြမ္းအင္ေရးရာကၽြမ္းက်င္သူ Jong Inn Kim ကေျပာၾကားသည္။
ထုိသုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီတစ္ႏွစ္အလုိ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ လုပ္ကုိင္စရာ ေျမာက္ျမားစြာရွိေနေပရာ ယခု ၂၀၁၄ ခုႏွစ္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ လက္ေဝွ႔ထုိးပြဲမတုိင္မီ တစ္ညႏွင့္အလား သ႑န္တူညီေနမည္ျဖစ္ေၾကာင္း Jeremy Rathjen ကသတ္မွတ္ေျပာၾကားသည္။ “ယခု ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ကုိ အမွန္ တကယ္ ပြဲမထြက္မီ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ရတဲ့ အဆင့္တစ္ခုလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္က ႐ႈျမင္မိပါတယ္” ဟု ၎ကဆုိၿပီး ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံ သူမ်ားအေနျဖင့္လည္း အာရွ၏ေနာက္ဆုံးနယ္ေျမသစ္သဖြယ္ျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ ဝင္ေရာက္လုပ္ကုိင္မႈမွ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အႏၱရာယ္မ်ားကုိ ႀကံဳေတြ႕ၾကရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျဖည့္စြက္ေျပာၾကားပါသည္။