Posts
BBC News, 15th July 2010
ေျမာက္ကိုးရီးယားသည္ ၎၏ ျပည္သူမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေနေသာ အေျခခံ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေ႐ွာက္မႈ အမ်ားစုကို ျဖည့္ဆည္းရန္ ပ်က္ကြက္ေနသည္ ဟု Amnesty International က သတိေပး ေျပာၾကားလိုက္သည္။
လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕၏ စံုစမ္းမႈတြင္ လည္ပတ္႐ုံမွ်သာ ဖြင့္ထားေသာ ေဆး႐ုံမ်ား၊ ပတ္ဝန္းက်င္ သန္႔႐ွင္းေရး ႏွိမ့္က်မႈမ်ား၊ တိုင္းျပည္ အႏွံ႔ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ဆိုးဝါးလာေသာ ေရာဂါ ျပန္႔ပြားမႈမ်ားကို ေတြ႕႐ွိခဲ့သည္။
ျပည္သူ အမ်ားစုမွာ ေဆးကုသခေပးရန္ပင္ မတတ္ႏိုင္ၾကဟု ေျမာက္ကိုးရီးယား ျပည္သူမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ား၏ ေျပာၾကားမႈကို ကိုးကား၍ အစီရင္ခံစာ ကေဖာ္ျပသည္။
ၿပံဳးယမ္းသည္ လူတစ္ဦးခ်င္း က်န္းမာေရး ေစာင့္ေ႐ွာက္မႈ အတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၁ ေဒၚလာပင္ သံုးစြဲျခင္းမ႐ွိဟု WHO ကိန္းဂဏန္းမ်ားက ညႊန္ျပေနသည္။
Amnesty ၏ "ေျမာက္ကိုးရီးယားမွ ၿပိဳလဲေတာ့မည့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေ႐ွာက္မႈ စနစ္္'' အစီရင္ခံစာသည္ ၂၀၀၄ မွ ၂၀၀၉ အတြင္း တိုင္းျပည္ကို စြန္႔ခြာလာေသာ ေျမာက္ကိုးရီးယား လူမ်ိဳး ၄၀ ေက်ာ္ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးမ်ားကို အေျခခံထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ေျမာက္ကိုးရီးယားမ်ားႏွင့္ အတူ လုပ္ကိုင္ေနေသာ က်န္းမာေရး ကၽြမ္းက်င္ ပညာ႐ွင္မ်ားကိုလည္း တိုင္ပင္ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။
အစာေရစာ ျပတ္လတ္ ငတ္မြတ္မႈ
ၿပံဳးယမ္းက ၎၏ ျပည္သူမ်ား အတြက္ အခမဲ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေ႐ွာက္မႈ ေပးေနသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း သက္ေသမ်ားကမူ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္၂၀ အတြင္း ဝန္ေဆာင္မႈ အားလံုး အတြက္ အခေၾကးေငြ ေပးခဲ့ရသည္ဟု Amnesty သို႔ ေျပာၾကားသည္။
"လူေတြက သူတို႔မွာသာ ပိုက္ဆံ မ႐ွိဘူးဆိုရင္ ေဆး႐ုံကို သြားဖို႔ မစဥ္းစားေတာ့ပါဘူး၊ ပိုက္ဆံေပးရမယ္ ဆိုတာ လူတိုင္း သိေနတာပဲ'' ဟု ေျမာက္ပိုင္း ဟန္ေဂ်ာင္းျပည္နယ္မွ အသက္ ၂၀ အ႐ြယ္ မိန္းကေလး တစ္ဦးက ဆိုသည္။
၂၀၀၈တြင္ ေျမာက္ကိုးရီးယားကို စြန္႔ခြာခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးက "ပိုက္ဆံ မ႐ွိရင္ေတာ့ အသက္သာ အေသခံေပေတာ့'' ဟု ေျပာၾကားသည္။
ေနာက္တစ္ေယာက္ကလည္း "ေဆး႐ုံေတြမွာ ေဆးမ႐ွိပါဘူး၊ တကယ္လို႔ တစ္စံုတစ္ေယာက္က ေဆးကုသ ခံေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ေတြ လိုတဲ့ ေဆးေတြကို ေစ်းမွာ သြားဝယ္ရပါတယ္'' ဟု ေျပာဆိုသည္။
ေဆးကုသေဆာင္မ်ား၏ ညစ္ပတ္မႈ၊ ေဆးဝါး အလြန္အမင္း ခ်ိဳ႕တဲ့မႈမ်ားသည္ အသက္ေပါင္း မ်ားစြာကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနသည္ ဟု Amnesty ကသတိေပးခဲ့ၿပီး ျပည္သူမ်ားသည္ ေဆးကုသ စရိတ္အတြက္ စီးကရက္၊ စားေသာက္ကုန္ႏွင့္ အရက္ တို႔ကို ပံုမွန္ေရာင္းဝယ္ ကုန္သြယ္ၾကရသည္ဟု ဆိုသည္။
အသက္ ၅၆ ႏွစ္ အ႐ြယ္ အမ်ိဳးသမီးႀကီး တစ္ဦးကလည္း "သူမ၏ အူအတက္ေရာင္ ေဝဒနာကို ေမ့ေဆးမပါဘဲ ခြဲစိတ္ခဲ့သည္'' ဟု ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားသည္။ "ခြဲစိတ္မႈက တစ္နာရီနဲ႔ ၁၀ မိနစ္ေလာက္ ၾကာပါတယ္၊ နာလြန္းလို႔ ေသၿပီလို႔ေတာင္ ထင္ခဲ့တာ႐ွင့္။ ေျခေထာက္ေတြ၊ လက္ေတြကို မ႐ုန္းႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးနဲ႔ တုပ္ထားၾကတာပါ'' ဟု သူမက ဆိုသည္။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ား အတြင္း လူေပါင္း တစ္သန္းခန္႔ အထိ ေသဆံုးခဲ့ရေသာ ငတ္မြတ္မႈ ကပ္ေဘး၏ ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္ ေျမာက္ကိုးရီးယားတြင္ စားနပ္ရိကၡာ မလံုေလာက္မႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ကယ္ဆယ္ ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကို မွီခိုေနရသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အတြင္း မိုက္မိုက္မဲမဲ ေငြတန္ဖိုး ျပင္ဆင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ တစ္ညအတြင္း ဆန္ေစ်း ၂ ဆ တက္သြားကာ ယခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလႏွင္ ့ေဖေဖာ္ဝါရီလ အတြင္း ျပည္နယ္ တစ္ခုထဲမွာပင္ အစာငတ္ ေသဆံုးသူ ေထာင္ခ်ီ၍ ႐ွိခဲ့သည္ဟု NGO တစ္ခုကို ကိုးကားကာ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ေျမာက္ကိုးရီးယားသည္ အဆုတ္ တီဘီေရာဂါ ျပန္႔ပြားမႈကို ႏွိမ္ႏွင္းေနရဆဲ ျဖစ္ၿပီး ျပည္လံုးကၽြတ္ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ပိုမိုဆိုးဝါးလာသည္ဟု Amnesty ကေျပာၾကားသည္။
"ေျမာက္ကိုးရီးယား ျပည္သူေတြဟာ ေဆးဝါးနဲ႔ စားနပ္ရိကၡာ ကယ္ဆယ္ ေထာက္ပံ့မႈကို အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနပါတယ္'' ဟု Amnesty ၏ အာ႐ွပစိဖိတ္ ဆိုင္ရာ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Catherine Baber ကဆိုသည္။
"ဒါဟာ ေသေရး႐ွင္ေရး ကိစၥျဖစ္တဲ့ အတြက္ အလွဴ႐ွင္ႏိုင္ငံေတြ အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ေဘာလံုး တစ္လံုးလို အသံုးျပဳလို႔ မရပါဘူး'' ဟု သူမက သတိေပးသည္။
ေျမာက္ကိုးရီးယားသည္ ႏိုင္ငံေရးအရ အပယ္ခံ ဘဝေရာက္ေအာင္ သူ႔ကိုယ္သူ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၎၏ အျငင္းပြားဖြယ္ ႏ်ဴကလီယာ အစီအစဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ႏိုင္ငံတကာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွ ႏုတ္ထြက္သြားခဲ့သည္။
ၿပံဳးယမ္းက ႏ်ဴကလီယာႏွင့္ ဒံုးပ်ံ စမ္းသပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္က ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈကို ထပ္မံ တင္းက်ပ္လိုက္သည္။
ေျမာက္ကိုးရီးယားသည္ ၿပီးခဲ့ေသာ မတ္လ ကလည္း ေတာင္ကိုးရီးယား စစ္သေဘၤာကို အလစ္ တိုက္ခိုက္ခဲ့သျဖင့္ ေရတပ္သား ၄၆ ဦး ေသဆံုးကာ သေဘၤာ နစ္ျမဳပ္သြားခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဆိုးလ္ႏွင့္ ဆက္ဆံမႈ အားလံုးကို ရပ္ဆိုင္းထားသည္။
အထက္ပါ ျဖစ္ရပ္တြင္ ေျမာက္ကိုးရီးယားက တိုပီဒိုျဖင့္ ပစ္ခတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းကို ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး အဖြဲ႕က ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၿပံဳးယမ္းက မ်က္ႏွာေျပာင္တိုက္ ျငင္းဆိုခဲ့သည္။
--Yangon Chronicle သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းရွိ ဖတ္သူမ်ား ေဒါင္႔စုံ သတင္းရေအာင္ ေဖာ္ျပျခင္းသာ ျဖစ္ျပီး ဘာသာျပန္ ဆိုေဖာ္ျပခ်က္ အားလုံးသည္ မူရင္းမီဒီယာ မ်ား၏ အာေဘာ္သာ ျဖစ္၍ Yangon Chronicle ၏ သေဘာထား မဟုတ္ပါေၾကာင္း။
The information from this group yangonchronicle2010 were allowed to be reposted on the website named http://transparencymyanmar2010.blogspot.com/ upon their request.