Posts
Asia Times online, By Marwaan Macan.Marker, 22nd January 2010
တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံႏွင့္ ကနဦး အာဆီယံ အဖြဲ႕ဝင္ (၆) ႏိုင္ငံ တို႔သည္ ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး နယ္ေျမကို ယခုႏွစ္ အစပိုင္းတြင္ စတင္ လုိက္ၾကပါသည္။ အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရးအတြက္ ႀကိဳဆို ထိုက္သည့္ အားျဖည့္မႈ တစ္ခု အျဖစ္ ေျပာၾကားခဲ့ၾကၿပီး ကမာၻ႔ ေငြေၾကး အၾကပ္အတည္းကို ေက်ာ္လြန္ရန္ တိုက္ပြဲဝင္ေနၾကေသာ ေဒသ တစ္ခုလံုးအတြက္ ျပႆနာ အရပ္ရပ္ ေျပလည္သြားႏိုင္သည္ဟု အခ်ဳိ႕ ေလ့လာသူမ်ားက ဆိုပါသည္။
အဆိုပါ အေကာင္းျမင္မႈသည္ လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ တြဲပါလာသည့္ ဆက္ဆံမႈမွ ျမစ္ဖ်ားခံခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး စီးပြားေရး အျမန္ဆံုး ႀကီးထြားေနသူ တ႐ုတ္ ႏွင့္ အာဆီယံ (၁၀) ႏိုင္ငံ အၾကား ကုန္သြယ္မႈ တန္ဖိုးသည္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ မွ စ၍ အေမရိကန္ ေဒၚလာ (၁၉၃) ဘီလ်ံ အထိ (၆) ဆ တိုးသြားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
တ႐ုတ္ - အာဆီယံ လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး နယ္ေျမ CAFTA သည္ ဇန္နဝါရီ (၁) ရက္တြင္ စတင္ အသက္ဝင္မည္ ျဖစ္၍ ကမာၻ႔ လူဦးေရ၏ ေလးပံုတစ္ပံု (သို႔) စားသံုးသူ (၁.၉) ဘီလ်ံ ပါဝင္လာေသာေၾကာင့္ အျခား လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး နယ္ေျမမ်ားကို ေသးငယ္ သြားေစပါသည္။ တ႐ုတ္ စီးပြားေရးသည္ ယခုအခါ ဂ်ပန္ ႏွင့္ ပခံုးခ်င္း ယွဥ္လ်က္ ရွိၿပီး အေမရိကန္၏ ေနာက္ ဒုတိယ ေနရာယူရန္ တာစူေနပါသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ၏ စတုတၱ ေလးလပတ္တြင္ စီးပြားေရး (၁၀.၇ %) တိုးတက္လာျခင္းသည္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း အျမန္ဆံုး ျဖစ္၍ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈႏႈန္း GDP (၈.၇%) ရွိလိမ့္မည္ဟု အစိုးရက ယမန္ေန႔တြင္ ေျပာၾကားပါသည္။
အာဆီယံမွာ ကုန္သြယ္မႈ ဦးေဆာင္ ႀကီးထြားေရးနဲ႔ ျပန္လည္ နာလံထူေရး အတြက္ ACFTA ဟာ အေရးႀကီးတဲ့ ယာဥ္ တစ္ခုပါဟု ေျပာၾကားသူမွာ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ ေဒသတြင္း စီးပြားေရး ေပါင္းစည္းမႈ ဌာနမွ စီးပြားေရး ပညာရွင္ အႀကီးအကဲ Ganeshan Wignaraja ျဖစ္ပါသည္။ ကုန္သြယ္ေရး ဦးေဆာင္ နာလံထူမူဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္း (၃.၉%) ကေန ၂၀၁၀ မွာ (၆.၄%) အထိ ျမင့္တက္လာမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခန္႔မွန္း ထားပါတယ္ဟု ၎က ဆိုပါသည္။
တ႐ုတ္၏ အင္အားႀကီး စီးပြားေရး က႑ႏွင့္ ထဲထဲဝင္ဝင္ ဆက္ဆံကာ အက်ဳိးအျမတ္ ရရွိၾကမည့္ ကနဦး အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ဘ႐ူႏိုင္း၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ စကၤာပူ၊ မေလးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္ ႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ တို႔ျဖစ္၍ က်န္အဖြဲ႕ဝင္မ်ား ျဖစ္သည့္ ျမန္မာ၊ လာအို၊ ကေမာၻဒီးယား ႏွင့္ ဗီယက္နမ္တို႔မွာ ACFTA သို႔ ၂၀၁၅ တြင္ ဝင္ေရာက္ ပူးေပါင္းၾကမည္ ျဖစ္သည္။
ကားလမ္းမ်ား၊ ရထားလမ္းမ်ား၊ ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားႏွင့္ တယ္လီဖုန္း ဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ား တိုးတက္ အားေကာင္း လာေစရန္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ေဒၚလာ (၁၀) ဘီလ်ံ စတင္ ျမႇဳပ္ႏွံ လိုက္ေသာေၾကာင့္ အာဆီယံ အိမ္နီးခ်င္းမ်ား၏ ျပန္လည္ နာလံထမႈကို ျမန္ဆန္လာေစရန္ အေထာက္အကူ ျပဳပါသည္။
ကမာၻ႔ ေရပန္း အစားဆံုး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ေဒသတြင္း စီးပြားေရး စုစည္းမႈကို အားေပးရန္ အတြက္ ေဒၚလာ (၁၅) ဘီလ်ံ ေခ်းေငြ ထုတ္ေပးဦးမည္ ဟုလည္း ကတိျပဳ ထားပါေသးသည္။
တန္ဖိုးရွိသည့္ တ႐ုတ္ စီးပြားေရး ထုတ္လုပ္မႈ ကြန္ယက္ႏွင့္ ပူးေပါင္းျခင္းသည္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ပိုမို အက်ဳိးရွိ ေစၿပီး တ႐ုတ္ စားသံုးသူမ်ားကိုလည္း ေရာင္းခ် ႏိုင္ပါလိမ့္မည္ဟု Wignaraja က ADB ၏ မနီလာ ဌာနခ်ဳပ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး အာဆီယံ ေဒသသည္ ၂၀၁၇ အတြင္း ေဒၚလာ (၈၂) ဘီလ်ံခန္႔ ရရွိႏိုင္ဖြယ္ ရွိ၍ ဘာမွ မရွိသည့္ သုည အေျခအေနမွ သမား႐ိုးက် ခန္႔မွန္း တြက္ဆထားၿပီး ျဖစ္သည္ဟုလည္း ဆိုပါသည္။
အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ၎တို႔၏ အယူအဆမ်ားကိုလည္း ေျပာင္းလဲရမည္ ျဖစ္ၿပီး နယ္ေျမသစ္တြင္ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံရန္ ကုမၸဏီမ်ား၏ ၿပိဳင္ဆိုင္ႏိုင္စြမ္းကို အားေပးရမည္ဟု ဘန္ေကာက္ရွိ အာရွ ပစိဖိတ္ဆိုင္ရာ ILO ႐ံုးမွ ဝါရင့္ စီးပြားေရး ပညာရွင္ Gyorgy Szirackzi က ေျပာၾကားပါသည္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ က႑၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း က႑ႏွင့္ တယ္လီဖုန္း ဆက္သြယ္ေရး ေစ်းကြက္က႑ တုိ႔သည္ အာဆီယံ ေဒသတြင္ ေစာစီးစြာ အက်ဳိးရွိမည့္ က႑မ်ား ျဖစ္သည္ဟုလည္း ၎ထံမွ သိရပါသည္။
သို႔ေသာ္လည္း ကုန္သြယ္ဘက္ ႏိုင္ငံအသစ္မ်ားႏွင့္ အလုပ္သမား ကုန္က်စရိတ္တြင္ မယွဥ္ႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၌ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ပြားျခင္း အပါအဝင္ နာက်င္မႈ အခ်ဳိ႕ကို CAFTA စတင္ခ်ိန္တြင္ ခံစား ရလိမ့္မည္ဟုလည္း ၎က သတိေပးပါသည္။
တခ်ဳိ႕လည္း ႏိုင္မယ္၊ တခ်ဳိ႕လည္း ႐ံႈးမယ္၊ ထုတ္လုပ္မႈ စံခ်ိန္ ဘယ္လို တုိးေအာင္ လုပ္မလဲဆိုတာ ကုမၸဏီေတြ စဥ္းစားရမယ္၊ စီးပြားေရး အျမင္က်ယ္ေအာင္ လုပ္ေပးမယ့္ ႏိုင္ငံကိုလည္း ေရြးခ်ယ္ရလိမ့္မယ္ဟု Szirackzi က ဆိုပါသည္။
အထက္ပါ အခ်က္ေပး တပ္လွန္႔သံသည္ အင္ဒိုနီးရွားတြင္မူ ထြက္ေပၚခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ အင္ဒိုနီးရွား ကုန္သြယ္ေရး ဝန္ႀကီး Mari Panqestu က အာဆီယံ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ထံ ယခုလ အတြင္း ညႇိႏႈိင္းလိုေၾကာင္း၊ အထည္အလိပ္ ႏွင့္ စားေသာက္ကုန္ စေသာ ေဒသတြင္း လုပ္ငန္းမ်ားမွာ ေစ်းေပါသည့္ တ႐ုတ္ သြင္းကုန္မ်ား တဟုန္ထိုး ဝင္ေရာက္လာသည့္ ဒဏ္ကို ခံစားရလိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါသည္။
ဖိလစ္ပိုင္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ စီးပြားေရး ပညာရွင္ Walden Bello ကမူ ပိုမို ရွင္းလင္း ျပတ္သားေသာ ေဝဖန္ခ်က္ကို ေပးခဲ့ပါသည္။ အေရွ႕အာရွ ေဒသကို စီးပြားေရး နိဗၺာန္ဘံုကို ေရာက္ေအာင္ တ႐ုတ္ေခါင္းတြဲက အျမန္ လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ဆြဲသြားမယ္ ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထက္ ပိုၿပီးေတာ့ ႐ႈပ္ေထြးလာဖို႔သာ ရွိပါတယ္ဟု ၎က မနီလာ အေျခစိုက္ သတင္းစာ Business Mirror တြင္ တနဂၤေႏြေန႔က ေရးသား ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အမွန္တကယ္ ကေတာ့ ေကာင္းက်ဳိး မွန္သမွ်က တ႐ုတ္ကို ေရာက္သြားဖို႔ပဲ မ်ားပါတယ္ဟု ဘန္ေကာက္ အေျခစိုက္ ဥာဏ္ႀကီးရွင္အဖြဲ႕ Focus on the Global South မွ ဝါရင့္ ပညာရွင္ တစ္ဦးလည္းျဖစ္သူ Walden Bello က ဆုိပါသည္။
CAFTA တြင္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေနေသာ ကုန္စည္ (၉၀%) ၏ အခြန္မ်ားကို ဖယ္ရွားမည္ ျဖစ္သည္။ အဆုိပါ စာရင္းတြင္ င႐ုတ္သီး၊ ငါး ႏွင့္ ပဲ ငံျပာရည္ စေသာ စားေသာက္ကုန္မ်ားမွသည္ ေလေအးေပးစက္မ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ စက္ပစၥည္း အစိတ္အပိုင္းမ်ားအထိ ပါဝင္ပါသည္။ ၂၀၁၅ တြင္ အေရးႀကီး ကုန္စည္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ဆန္၊ ေမာ္ေတာ္ကား ႏွင့္ ေရနံ ဓာတု ထုတ္ကုန္မ်ားကို သြင္းကုန္ အခြန္တဝက္ ေလ်ာ့ခ်ရန္ ရည္ရြယ္ထားပါသည္။
အာဆီယံ စီးပြားေရး အတြင္းသို႔ နက္႐ႈိင္းစြာ ဝင္ေရာက္ရန္ တ႐ုတ္က အားထုတ္ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဂ်ကာတာ အေျခစိုက္ အာဆီယံ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္႐ံုး၏ အဆိုအရ တ႐ုတ္ အာဆီယံ ကုန္သြယ္ေရးသည္ ၂၀၀၃ မွ ၂၀၀၈ အတြင္း ႏွစ္စဥ္ (၂၀%) တိုးတက္ခဲ့သည္ဟု သိရပါသည္။ တ႐ုတ္သို႔ အာဆီယံ၏ ပို႔ကုန္မ်ားအနက္ သံုးပံုတစ္ပံုမွာ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
ဂ်ပန္ ႏွင့္ အီးယူ ၿပီးလွ်င္ အာဆီယံ၏ တတိယ အႀကီးဆံုး ကုန္သြယ္ဖက္ ေနရာကို အေမရိကန္ထံမွ တ႐ုတ္က ရယူခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။
တ႐ုတ္ - အာဆီယံ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ ခုိင္မာ အားေကာင္းလာျခင္းအေပၚ ေဝဖန္မႈမ်ားသည္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ ပို႔ကုန္ ေစ်းကြက္ႏွင့္ အီးယူ ကန္ထ႐ိုက္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ပစ္ခဲ့သည္။ ကမာၻ႕ေငြေၾကး အၾကပ္အတည္း၏ ႐ိုက္ခ်က္အေပၚ ၎တို႔ မည္သို႔ ခံစားခဲ့ရသည္ ဆိုသည့္အခ်က္ကို အေလးအနက္ သတိေပးမႈပင္ ျဖစ္သည္။ ယခင္ႏွစ္ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ တ႐ုတ္ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းသည္ ၂၀၀၉ အေစာပိုင္းတြင္ (၂၆%) က်ဆင္းခဲ့သည္ဟု ကမာၻ႔ဘဏ္၏ အဆိုအရ သိရွိရၿပီး အင္ဒိုနီးရွားက (၃၂%)၊ မေလးရွားက (၃၄%)၊ ဖိလစ္ပိုင္က (၄၁%) အသီးသီး က်ဆင္းခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။
CAFTA ၏ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားကို ခံစားခြင့္ရရန္ ျပင္ဆင္ေနသည့္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားက "ကုန္သြယ္ေရး ေခ်ာေမြ႕ေစေရး" ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္ ပူပန္မႈမ်ားကို ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္ဟု ေျပာၾကားသူမွာ ဘန္ေကာက္ အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢ ေဒသခံ အဖြဲ႕အစည္း အာရွ ပစၥဖိတ္ဆိုင္ရာ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ေကာ္မရွင္ ESCAP မွ ကုန္သြယ္ေရး ႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဌာန ဒါ႐ိုက္တာ Ravi Ratnayake ျဖစ္ပါသည္။ အာဆီယံသည္ ၎၏ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး လုပ္ထံုးလုပ္နည္းႏွင့္ အေထာက္အထား စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို ပိုမို ႐ိုးရွင္း လြယ္ကူေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္သည္ဟုလည္း ၎က မွတ္ခ်က္ေပးပါသည္။
ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားသည္ ေဖာက္သည္မ်ား (သို႔) ဘ႑ာေရး ဝန္ႀကီးဌာနတို႔ႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ ႀကိဳးနီစနစ္ မ်ားစြာျဖင့္ ကန္႔သတ္ထားမႈေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕မွာ ေျခကုန္လက္ပမ္း က်သြားသည္ဟု ၎က ဆိုပါသည္။ သြင္းကုန္ အခြန္ေတြကို သံုည အဆင့္အထိ ေလ်ာ့ခ်ခဲ့ရင္ေတာင္မွ ႀကိဳးနီစနစ္ အားလံုးကို မဖယ္ရွားခဲ့ဘူးဆိုရင္ ကုန္သြယ္ေရး တိုးတက္ အားေကာင္းလာတာကို ျမင္ရမွာ မဟုတ္ပါဘူးဟု ၎က အေလးအနက္ ေျပာၾကားပါသည္။
အခ်ဳိ႕ အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား (ႀကိဳးနီစနစ္) ေၾကာင့္ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းမ်ား ၾကန္႔ၾကာမႈမွာ (၂၂) ရက္မွ (၂၉) ရက္အထိ ၾကာျမင့္သြားသည္ဟု ESCAP စစ္တမ္းမ်ားက ထုတ္ေဖာ္ တင္ျပလိုက္ပါသည္။
အာရွႏိုင္ငံ အမ်ားစု၏ သြင္းကုန္ ပို႔ကုန္ လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ လိုအပ္ေသာ အေထာက္အထားမ်ား ႏွင့္ အခ်ိန္ကာလ ပ်မ္းမွ် အေရအတြက္သည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံမ်ား၏ ပ်မ္းမွ်ျခင္းထက္ ျမင့္မားေနဆဲ ျဖစ္သည္ဟုလည္း သိရွိရပါသည္။
--Yangon Chronicle သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းရွိ ဖတ္သူမ်ား ေဒါင္႔စုံ သတင္းရေအာင္ ေဖာ္ျပျခင္းသာ ျဖစ္ျပီး ဘာသာျပန္ ဆိုေဖာ္ျပခ်က္ အားလုံးသည္ မူရင္းမီဒီယာ မ်ား၏ အာေဘာ္သာ ျဖစ္၍ Yangon Chronicle ၏ သေဘာထား မဟုတ္ပါေၾကာင္း။
The information from this group yangonchronicle2010 were allowed to be reposted on the website named http://transparencymyanmar2010.blogspot.com/ upon their request.