Posts
Associated Press News, 17th May 2010
ပိုမို တင္းက်ပ္ေသာ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ခ်မွတ္ရန္ ဖိအားေပးခံေနရေသာ အီရန္ႏိုင္ငံ၏ အျငင္းပြားဖြယ္ ႏ်ဴကလီယာ အစီအစဥ္ အေပၚ ႏိုင္ငံတကာ၏ သေဘာထား တင္းမာမႈ ေျပေလ်ာ့ေစမည့္ ႏ်ဴကလီယာ ေလာင္စာ လဲလွယ္ေရး အစီအစဥ္အရ သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယံမ်ားကို တူရကီသို႔ ပို႔ေဆာင္ရန္ အီရန္က တနလၤာေန႔တြင္ သေဘာတူ လိုက္သည္။
အီရန္၏ ႏ်ဴကလီယာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား အေပၚ အျငင္းပြားမႈတြင္ ပထမဆံုး အႀကိမ္ ၾကားဝင္ ေစ့စပ္သူမ်ား ျဖစ္သည့္ ဘရာဇီး၊ တူရကီတို႔ႏွင့္ ေဆြးေႏြးရာတြင္ သေဘာတူညီမႈ ရခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အေစာပိုင္း ညႇိႏႈိင္းမႈမ်ားကို ဦးေဆာင္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္ႏွင့္ ကမာၻ႔ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားထံမွ ယခု သေဘာတူညီခ်က္ အေပၚ ေက်နပ္မႈ ရွိ၊ မရွိႏွင့္ ၄ ခ်ီေျမာက္ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔ေရး အစီအစဥ္မ်ား ဆိုင္းငံ့ျခင္း ရွိ၊ မရွိတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မွတ္ခ်က္ေပးျခင္း မရွိေသးပါ။
ဝါရွင္တန္ႏွင့္ မဟာမိတ္မ်ားက အီရန္ႏိုင္ငံအား ၎သိုေလွာင္ထားသည့္ အဆင့္နိမ့္ သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယမ္မ်ားကို ျပည္ပသို႔ ပို႔ေဆာင္ကာ ဓာတ္ေပါင္းဖို အဆင္သင့္သံုး ေလာင္စာေတာင့္မ်ားႏွင့္ လဲလွယ္ရန္ ကုလသမဂၢ ေရးဆြဲထားေသာ အစီအစဥ္ကို လက္ခံေအာင္ ဖိအား ေပးခဲ့ၾကသည္။ ႏ်ဴကလီယာ လက္နက္ အစီအစဥ္ အတြက္ ေက်ာ႐ိုးအျဖစ္ အခ်ဳိ႕က စိုးရိမ္ပူပန္ ေနၾကေသာ အီရန္၏ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္မႈ စြမ္းရည္ကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ထိန္းခ်ဳပ္လိုၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
အီရန္၊ တူရကီႏွင့္ ဘရာဇီး ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ၃ ပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ သေဘာတူညီမႈ ရခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး အီရန္၏ သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယံမ်ားကို ေလာင္စာေတာင့္မ်ားႏွင့္ လဲလွယ္ရမည့္ ေနရာမွာ တူရကီ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ရာမင္မီဟမ္းပါရတ္က တနလၤာေန႔တြင္ ႏိုင္ငံပိုင္ ႐ုပ္သံမွ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အီရန္သည္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ အလိုကို လိုက္ေလ်ာေသာ ႏ်ဴကလီယာ သေဘာတူညီခ်က္ မ်ားမ်ား ရရွိမည့္ အေပါင္းလကၡဏာ ေဆာင္ေသာ အလားအလာကို ယခင္က ျပသခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ သံတမန္ေရးအရ အခ်ိန္ဆြဲသည့္ နည္းဗ်ဴဟာကို သိသိသာသာ က်င့္သံုးလာခဲ့သည္။
ယခု သေဘာတူညီခ်က္သည္ ႏ်ဴကလီယာ လက္နက္ ထုတ္လုပ္ရန္ လိုအပ္ေသာ အဆင့္ျမင့္ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္လိုသည့္ အီရန္အား အနည္းဆံုး ယာယီမွ် တားဆီးထားႏိုင္လိမ့္မည္။ အီရန္က ျပန္လည္ ရရွိမည့္ ေလာင္စာေတာင့္မ်ားကို ၎၏ အဆင့္နိမ့္ နည္းပညာ အဆင့္အတန္းအရ အဆင့္ျမင့္ သန္႔စင္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။ ကင္ဆာေရာဂါ ကုသေရး အတြက္ အိုင္ဆိုတုပ္မ်ား ထုတ္လုပ္ေနေသာ တီဟီရန္ရွိ သက္တမ္းရင့္ ေဆးသုေတသန ဓာတ္ေပါင္းဖိုတြင္ အသံုးျပဳရန္ အဆိုပါ ေလာင္စာေတာင့္မ်ားကို အီရန္က လိုအပ္ေနသည္။
ယခု သေဘာတူညီခ်က္က အီရန္၏ ႏ်ဴကလီယာ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား အေပၚ ႏိုင္ငံတကာ၏ စိုးရိမ္ ပူပန္မႈကို သက္သာရာ ရေစလိမ့္မည္။ အေစာပိုင္း ေစ့စပ္ ညႇိႏႈိင္းမႈမ်ားကို ဦးေဆာင္ခဲ့သည့္ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ အၿမဲတမ္း အဖြဲ႕ဝင္ ၅ ႏိုင္ငံ (အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ ျပင္သစ္၊ ႐ုရွား၊ တ႐ုတ္) ႏွင့္ ဂ်ာမဏီတို႔က အီရန္၏ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္မႈကို ရပ္ဆိုင္းရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကၿပီး ႏ်ဴကလီယာ လက္နက္ ထုတ္လုပ္ရန္ အလားအလာ ရွိေသာ လမ္းေၾကာင္းကို တားဆီးခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
တီဟီရန္တြင္ ဘရာဇီး သမၼတ လူလာဒါဆဲလ္ဗား၊ တူရကီ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေတရစ္ပ္အာဒိုဂန္ ႏွင့္ အီရန္ သမၼတ အာမက္ဒီနီဂ်က္ တို႔အၾကား ေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပၿပီးေနာက္ တနလၤာေန႔ သေဘာတူညီခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အီရန္ ႏ်ဴကလီယာ စြမ္းအင္ အဖြဲ႕အစည္း၏ အႀကီးအကဲ ဒုတိယ သမၼတ အလီအက္ကဘာ၊ ဆာလီဟီ က တနလၤာေန႔ သေဘာတူညီခ်က္သည္ သမိုင္းဝင္ ျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။
"ကုလသမဂၢ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈေတြ လုပ္ဖုိ႔ မလိုေတာ့ပါဘူး" ဟု တူရကီ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး အာမက္ ဒါဗူတိုဂလူးက တီဟီရန္တြင္ သတင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းကို တူရကီ ပုဂၢလိက ႐ုပ္သံ NTV က ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည္။
အီရန္က ႐ႈပ္ေထြးေသာ လကၡဏာ အခ်ဳိ႕ ကနဦးတြင္ ျပသကာ လံုးဝ ပယ္ခ်ခဲ့ေသာ ကုသမဂၢက ေအာက္တိုဘာလတြင္ ေရးဆြဲခဲ့သည့္ အစီအစဥ္ကို ျပန္လည္ သက္ဝင္ေစရန္ ယခု သေဘာတူညီခ်က္က ေမွ်ာ္မွန္းထားသည္။ မ်ားစြာေသာ အေသးစိတ္ အခ်က္မ်ားအရ အလားတူပင္ ယူဆႏိုင္သည္။
ေဆးသုေတသန ဓာတ္ေပါင္းဖို အတြက္ လိုအပ္ေသာ သန္႔စင္ၿပီး ေလာင္စာေတာင့္မ်ား ရရွိရန္ အတြက္ အီရန္က အဆင့္နိမ့္ သန္႔စင္ထားေသာ ယူေရနီယမ္ ေပါင္ ၂၆၀၀ (သို႔) ၁၂၀၀ ကီလိုဂရမ္ ခန္႔ကို တင္ပို႔ေပးရမည္ဟု "မီဟမ္းပါရတ္" က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အႏုျမဴ စြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီ IAEA တို႔ အပါအဝင္ အဓိက ေစ့စပ္ ညႇိႏႈိင္းသူမ်ားႏွင့္ အီရန္ႏိုင္ငံ အၾကား ေနာက္ဆံုး သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ ေရးထိုးအၿပီး တစ္လအၾကာတြင္ လဲလွယ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို စတင္ဖြယ္ ရွိသည္။
အီရန္က ၎စုေဆာင္းထားေသာ ယူေရနီယမ္မ်ားကို တေခါက္ထဲ ပို႔ေဆာင္ရျခင္းထက္ ေလာင္စာေတာင့္ လဲလွယ္ေရးကို အဆင့္ဆင့္ ျပဳလုပ္သြားရန္ အေစာပိုင္း ေတာင္းဆိုမႈကို စြန္႔လႊတ္လိုက္သည့္ လကၡဏာရွိၿပီး လဲလွယ္ျခင္းကို အီရန္ႏိုင္ငံတြင္ ေဆာင္ရြက္လိုေၾကာင္းႏွင့္ တခ်ိန္ထဲတြင္ ေလာင္စာေတာင့္မ်ား ရရွိလိုေသာ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားကိုလည္း စြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။
ကုလသမဂၢ၏ အစီအစဥ္တြင္ ျပင္သစ္၌ ေလာင္စာေတာင့္မ်ား ထုတ္လုပ္ရန္ တစ္ႏွစ္ ခြင့္ျပဳမည့္ ဟာကြက္တစ္ခု ရွိေနသည္။
အီရန္က ေလာင္စာေတာင့္မ်ား လက္ခံ မရရွိခင္ တူရကီ၌ ႏိုင္ငံတကာ ႀကီးၾကပ္မႈေအာက္တြင္ ထားရွိမည့္ ယူေရနီယမ္မ်ားကို အီရန္ပိုင္ပစၥည္းအျဖစ္ ယူဆမည္ဟု ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Manouchehr Mottaki က ေျပာၾကားသည္။
အီရန္က တူရကီ၊ ဘရာဇီးတို႔ႏွင့္ သေဘာတူညီခဲ့ျခင္းသည္ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္မႈကို ရပ္ဆိုင္းရန္ ျငင္းပယ္ျခင္းေၾကာင့္ ကုလသမဂၢက ခ်မွတ္မည္ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ေရွာင္ရွားရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ဘရာဇီးႏွင့္ တူရကီသည္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ၏ အၿမဲတမ္း မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕ဝင္မ်ား ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ တနလၤာေန႔ သေဘာတူညီခ်က္ကို ၃ ႏိုင္ငံမွ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးမ်ားက လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကသည္။
အီရန္က ၎၏ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္ေရး အစီအစဥ္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံုးျပဳရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး ဓာတ္ေပါင္းဖို အတြက္ ေလာင္စာ ထုတ္လုပ္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု အေၾကာင္းျပခဲ့သည္။
ေနာက္ဆံုး သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိေရး အတြက္ တစ္ပတ္အတြင္း IAEA သို႔ စာတစ္ေစာင္ ေပးပို႔မည္ဟု မီဟမ္းပါရတ္က ေျပာၾကားသည္။
"ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ သူတို႔အုပ္စု အၾကား လက္မွတ္ေရးထိုးမယ့္ သေဘာတူညီခ်က္ အတြက္ သူတို႔ အဆင္သင့္ ျဖစ္သင့္ပါတယ္" ဟု ၎က အေမရိကန္၊ ျပင္သစ္၊ ႐ုရွားႏွင့္ IAEA တို႔ကို ရည္ၫႊန္း ေျပာဆိုလိုက္သည္။
ေနာက္တစ္လခန္႔ အၾကာတြင္ လက္ရွိ ၃.၅ % သန္႔စင္ထားေသာ ယူေရနီယမ္မ်ားကို IAEA ႏွင့္ အီရန္တို႔၏ ႀကီးၾကပ္မႈေအာက္တြင္ ထားရွိမည့္ တူရကီသို႔ ပို႔ေဆာင္ႏိုင္ဖြယ္ ရွိပါသည္ဟု မီဟမ္ပါရတ္က ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ျပန္လည္ ရရွိမည့္ ေလာင္စာေတာင့္မ်ားမွာ ၂၀ % နီးပါး သန္႔စင္ထားေသာ ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။
ႏ်ဴကလီယာ လက္နက္ ထိပ္ဖူး ထုတ္လုပ္ရန္ ၉၀ % အဆင့္ျမင့္ သန္႔စင္ထားေသာ ယူေရနီယမ္ လိုအပ္သည္ဟု သိရွိရသည္။
--
Yangon Chronicle သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းရွိ ဖတ္သူမ်ား ေဒါင္႔စုံ သတင္းရေအာင္ ေဖာ္ျပျခင္းသာ ျဖစ္ျပီး ဘာသာျပန္ ဆိုေဖာ္ျပခ်က္ အားလုံးသည္ မူရင္းမီဒီယာ မ်ား၏ အာေဘာ္သာ ျဖစ္၍ Yangon Chronicle ၏ သေဘာထား မဟုတ္ပါေၾကာင္း။
The information from this group yangonchronicle2010 were allowed to be reposted on the website named http://transparencymyanmar2010.blogspot.com/ upon their request.